1. Αποκατέστησε την εικόνα της Ελλάδος στην Ευρώπη
Από την αρχή της ζωής της κυβέρνησης Μητσοτάκη, ο πρωθυπουργός είπε -και μάλιστα μέσα στην ελληνική Βουλή- ότι η Ελλάδα υπό την ηγεσία του θα ήταν ένας «προβλέψιμος» σύμμαχος για τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες και τη Δύση, γενικότερα.
Αυτό πυροδότησε μια από τις πρώτες οξείες αντιπαραθέσεις με τον αρχηγό της αντιπολίτευσης Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος προφανώς ακόμα πίστευε ότι «κτυπώντας τους ζουρνάδες» η διεθνής κοινότητα θα υπακούσει στα «θέλω» της Αθήνας.
Ο Μητσοτάκης ακολούθησε την επιλογή του:
Στήριξε κάθε πολιτική που δεν δημιουργούσε πρόβλημα στην Ελλάδα, βοήθησε να βρεθούν λύσεις σε άλλα θέματα, καλλιέργησε καλές προσωπικές σχέσεις αλλά και σχέσεις πολιτικής ειλικρίνειας με όλους όσοι παίζουν ρόλο στις ευρωπαϊκές εξελίξεις.
Το αντίθετο, δηλαδή, με τους τρεις προκατόχους του, που μετά τα κάθε είδους «τσάμικα» (2011, 2012, 2015) μετά έγιναν απλώς δορυφόροι των αποφάσεων που άλλοι έπαιρναν για την Ελλάδα στο πλαίσιο της ΕΕ.
Δεν υπήρξε, όμως, ένας απολίτικος δημοσιοσχεσίτης:
Όταν είδε ότι κινδύνευε η ίδια η πολιτική φυσιογνωμία του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, ήταν ο πρώτος Ευρωπαίος ηγέτης που ζήτησε την αποπομπή του ουγγρικού κόμματος Fidesz και του πρωθυπουργού της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν από το ΕΛΚ.
Καλλιέργησε, δηλαδή, την εικόνα ενός εποικοδομητικού πολιτικού παράγοντα, που όμως έχει άποψη η οποία μπορεί να πείσει ευρύτερα περιβάλλοντα εντός της ΕΕ.
Με αυτό τον τρόπο, όταν ο «εποικοδομητικός Μητσοτάκης» είπε τηλεφωνικά στην Άγκελα Μέρκελ «δεν θα το ανεχθώ», την ώρα που το Ουρούτς Ρέις είχε αποπλεύσει από το λιμάνι της Αττάλειας για να κάνει «έρευνες», η Γερμανίδα καγκελάριος κατάλαβε πολύ καλά ότι η Αθήνα δεν έλεγε λόγια.
Υπήρχε πραγματικός κίνδυνος, συνεπώς το Βερολίνο έκανε κάθε δυνατή παρέμβαση κι υποχρέωσε τον Ερντογάν να αποσύρει το πλοίο πίσω, στο τουρκικό λιμάνι.
2. «Ελλάς- Γαλλία- Συμμαχία», αλλά και «Ελλάς- Γερμανία- εμπιστοσύνη»
Η επιλογή Μητσοτάκη να ενδυναμώσει καθοριστικά τις σχέσεις της Ελλάδος με τους δυο πόλους του πανίσχυρου γαλλογερμανικού άξονα, που κινεί τα νήματα στην Ευρώπη τα τελευταία 70 χρόνια, άρχισε να υλοποιείται από τον πρώτο μήνα διακυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας.
Οι πειρατικές πολιτικές Ερντογάν στον Έβρο και το μεταναστευτικό, το τουρκολιβυκό σύμφωνο και οι απειλές για παράνομες παρουσίες τουρκικών πλοίων σε ύδατα που η Ελλάδα έχει κυριαρχικά δικαιώματα, έφεραν πιο κοντά τον Μητσοτάκη με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός εξήγησε τους κινδύνους από αυτή την πολιτική, τόσο για την πρακτική αξία του Διεθνούς Δικαίου όσο και για την εικόνα μιας Ευρώπης που υποχωρεί και υποτάσσεται σε εκβιασμούς, και προχώρησε σε συζητήσεις για την εμβάθυνση των διμερών σχέσεων με αγορές γαλλικών οπλικών συστημάτων.
Αυτές οι συζητήσεις έκαναν τον Μακρόν να είναι ο πλέον ένθερμος οπαδός των ελληνικών και κυπριακών θέσεων στα ανοικτά θέματα της ανατολικής Μεσογείου, καθώς ανήγγειλε διοργάνωσε Διεθνούς Διάσκεψης για την περιοχή. Παράλληλα, βέβαια, δημιουργήθηκαν και κλυδωνισμοί σε λεπτές ισορροπίες μεταξύ κρατών εντός ΕΕ.
Έτσι ο Μητσοτάκης στράφηκε και προς το Βερολίνο, έχοντας ήδη καλλιεργήσει σχέσεις εμπιστοσύνης με την Άγκελα Μέρκελ.
Η καγκελάριος ενημερωνόταν για κάθε κρίσιμη φάση των πρόσφατων εξελίξεων στην περιοχή, και όταν ο Μητσοτάκης της κατέστησε σαφές ότι η είσοδος τουρκικών πλοίων σε ύδατα ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων θα έφερνε θερμό επεισόδιο, εκείνη κατάλαβε ότι η Αθήνα δεν αστειεύεται και παρενέβη αποφασιστικά:
Όπως βγήκε από το λιμάνι της Αττάλειας ο Ουρουτς Ρέις, έτσι επέστρεψε…
Για άλλη μια φορά η στρατηγική της Αθήνας απέδωσε.
3. «Δες μόνος σου» η πολιτική Μητσοτάκη προς τους Ευρωπαίους ηγέτες για την Τουρκία
Προσωπική αντίληψη των ηγετών της Ευρώπης για τους τουρκικούς εκβιασμούς:
Όταν ο Ερντογάν μάζεψε χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες στα ελληνοτουρκικά σύνορα στον Έβρο, αναμφίβολα πίστευε ότι με ένα νεύμα του αυτοί θα περνούσαν μαζικά στην ελληνική επικράτεια και θα δημιουργούσαν χάος.
Δεν πρόσεξε, όμως, ένα ελικόπτερο που υπερίπτατο των συνόρων του Έβρου. Στο εσωτερικό του βρισκόταν η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Νταβίντ Σασόλι και ο υπεύθυνος για την εξωτερική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Ζοζέπ Μπορέλ.
Φυσικά, και ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Εκεί ο Έλληνας πρωθυπουργός εξήγησε στους καλεσμένους του αυτά που και οι ίδιοι έβλεπαν:
Ότι όλο αυτό το μεταναστευτικό «τσουνάμι» δεν είχε βρεθεί τυχαία στα σύνορα του Έβρου (που είναι και ευρωπαϊκά σύνορα), αλλά αντίθετα έφτασε εκεί με την καθοδήγηση του τουρκικού κράτους, κατ’ εντολή Ερντογάν. Φεύγοντας από τον Έβρο, οι πρωταγωνιστές στη λήψη αποφάσεων της Ευρώπης είχαν δική τους αντίληψη για τις μεθόδους και τις πολιτικές Ερντογάν.
Τα τηλέφωνα «άναψαν» και, υπό την απειλή των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων που βρίσκονταν εκεί, έτοιμες για όλα, ο Ερντογάν υποχρεώθηκε να ματαιώσει το σχέδιό του.
4. Αλλάζει τον τρόπο που η Ευρώπη αντιμετωπίζει την Τουρκία
Συνέχεια της προηγούμενης πολιτικής, ήταν η απόφαση Μητσοτάκη να οδηγήσει την Ευρώπη στην αντιμετώπιση συνολικά της τουρκικής πολιτικής και συμπεριφοράς.
Ως τότε, η ΕΕ ασχολιόταν με την Τουρκία όποτε προέκυπτε κάποιο πρόβλημα, κι η ενασχόληση αφορούσε στη λύση του συγκεκριμένου ζητήματος.
Άλλωστε η Τουρκία είναι μια μεγάλη χώρα κι αντίστοιχα μεγάλα είναι τα συμφέροντα που δεν θέλουν να ενοχλείται η Άγκυρα, ανεξαρτήτως του αν εφαρμόζει ή παραβιάζει το Διεθνές Δίκαιο και τους κανόνες ειρηνικής συμβίωσης των λαών.
Κλασικό παράδειγμα είναι αυτό που συνέβη με το προσφυγικό και τα χρήματα που δόθηκαν υπό το βάρος της απειλής για αύξηση των ροών πριν από χρόνια.
Η ΕΕ είδε τον κίνδυνο, προχώρησε σε μια συμφωνία με την Άγκυρα για καταβολή ποσού που ξεπερνούσε τα 4 δις ευρώ, ώστε να σταματήσουν οι ροές (ή πάντως να ελαττωθούν).
Το μήνυμα που εισέπραξε η Άγκυρα ήταν σαφές: «Εκβιάζω και μετά κερδίζω».
Αυτό ο Μητσοτάκης με μεθοδική δουλειά το άλλαξε.
Από την αποσπασματική αντιμετώπιση της Τουρκίας, η Ευρώπη περνά στην αξιολόγηση του συνόλου της πολιτικής και της συμπεριφοράς της Τουρκίας στη διεθνή σκακιέρα. Κι όταν λέμε «συνολική αντιμετώπιση» εννοούμε αντιμετώπιση στη βάση της τήρησης των διεθνών κανόνων, των αρχών της καλής γειτονίας κλπ.
Με άλλα λόγια, ο Μητσοτάκης παρουσίασε το πρόσωπο της Τουρκίας- ταραχοποιού, που σήμερα δημιουργεί προβλήματα στην Ελλάδα, αύριο σε όλη την Ευρώπη.
Πέτυχε έτσι να συζητηθεί συνολικά το θέμα «Τουρκία» στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
5. Συμμαχίες σε όλη την ανατολική Μεσόγειο
Η πολιτική Μητσοτάκη στη Μεσόγειο έχει δυο στόχους:
Ο στρατηγικός είναι
- η επίλυση όσο περισσότερων εκκρεμοτήτων γίνεται (κυρίως με οριοθετήσεις θαλασσίων ζωνών όπως έγινε με την Ιταλία, μερικώς με την Αίγυπτο κι ακολουθούν η Αλβανία, στη συνέχεια εάν το αποφασίσει, η Λιβύη και -γιατί όχι;- κάποια στιγμή η Τουρκία) και
- την ανάπτυξη σταθερών συμμαχιών με συγκεκριμένη και αμοιβαίως επωφελή ατζέντα.
Ο δεύτερος, είναι παράγωγος του πρώτου και αποσκοπεί στην περιφερειακή απομόνωση της Τουρκίας, η οποία επιμένει να λειτουργεί ως «κράτος- πειρατής» κι όχι να συνεννοείται με τους γείτονές της.
Στην περίπτωση της Ιταλίας, η οριοθέτηση έγινε με προσπάθεια κι επιμονή, αλλά και με ρεαλιστικό πνεύμα: Αμοιβαία επωφελής, σημαίνει ότι κανένα από τα δυο μέρη δεν θα επιδιώξει ως το τέλος το 100% των αξιώσεών του.
Άλλωστε η απάλειψη μιας διμερούς εκκρεμότητας μπορεί να έχει πολλαπλά οφέλη για τις δυο χώρες.
Η περίπτωση της Αιγύπτου ήταν σαφώς δυσκολότερη.
Εξαρχής έγινε σαφές ότι δεν μπορούσαμε να επιδιώξουμε ολική οριοθέτηση, όπως έγινε με την Ιταλία. Αποδεχθήκαμε την πραγματικότητα κι επιδιώξαμε να οριοθετήσουμε αυτό που μπορούσε να οριοθετηθεί.
Με τη μερική οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών δεν λύνονται όλα τα ζητήματα που υπάρχουν με την Αίγυπτο, αλλά ασφαλώς αποκαθίσταται -έστω και μερικώς- μια περιφερειακή εκκρεμότητα και ταυτόχρονα ακυρώνεται στην πράξη το τουρκολιβυκό μνημόνιο.
Ταυτόχρονα η κυβέρνηση Μητσοτάκη «έκτισε» προσεκτικά δυο συμμαχικές «τριάδες» στην Ανατολική Μεσόγειο:
Ήθελε οφέλη και από το Ισραήλ και από την Αίγυπτο. Οι δυο αυτές χώρες όμως αποκλείεται να λειτουργήσουν σε μια συμμαχική προσπάθεια, λόγω των διαφορών που τις χωρίζουν.
Έτσι η Αθήνα έφτιαξε δυο «τριάδες»
- (Ελλάδα- Κύπρος- Ισραήλ η μια,
- Ελλάδα- Κύπρος- Αίγυπτος η άλλη).
Ο Μητσοτάκης κατάλαβε εξαρχής ότι με τη σωστή πολιτική η Αθήνα μπορεί να δημιουργήσει στρατηγικού τύπου ρήγματα στις σχέσεις Ισραήλ – Τουρκίας.
Με κύριο άξονα τον αγωγό EastMed εφάρμοσε αυτή την πολιτική και σήμερα το Ισραήλ αποτελεί ένα ακόμα αγκάθι στα πλευρά του Ερντογάν, και παράλληλα έναν πολύτιμο σύμμαχο της Ελλάδας και της Κύπρου σε πολλά επίπεδα (πολιτικό, οικονομικό, ενεργειακό, στρατιωτικό).
Προβλέψιμος σύμμαχος και υπομονετικό κτίσιμο εμπιστοσύνης με όλα, σχεδόν, τα κράτη της περιοχής, σημαίνει ότι η Ελλάδα είναι και συμπεριφέρεται εντελώς διαφορετικά από την Τουρκία:
…είναι μια χώρα την οποία μπορείς να εμπιστευθείς και να λειτουργήσεις μαζί της εποικοδομητικά.
%%show_iframe%%