Η «αθόρυβη» διπλωματία του Κυριάκου Μητσοτάκη

Η αναβαθμισμένη τουρκική απειλή από τον Ταγίπ Ερντογάν, αρχικά σε επίπεδο συμβολικό με τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τέμενος και αμέσως μετά με την έκδοση της τουρκικής Navtex για δέσμευση του Καστελόριζου έως τις 2 Αυγούστου, έφερε στο “κόκκινο” τις ελληνοτουρκικές σχέσεις:

Στο βάθος, η απειλή ενός θερμού επεισοδίου στο Αιγαίο “αναβοσβήνει”.

Η κυβέρνηση παραμένει σε αυξημένη επιφυλακή, καθώς ουδείς γνωρίζει πότε, αν και πού θα κατευθυνθεί το “Ορούτς Ρέις” (και τι μπορεί να προκληθεί ενδιαμέσως “επί του πεδίου”).

Αν κάτι φαίνεται να επαναλαμβάνεται, ωστόσο, είναι το “μοτίβο” της αντίδρασης της κυβέρνησης σε μείζονες τουρκικές προκλήσεις, όπως αυτή που αντιμετώπισε στα ελληνοτουρκικά σύνορα τον περασμένο Φεβρουάριο:

• επιχειρησιακή ετοιμότητα και 
• ενεργοποίηση συμμαχιών.

Με τον ίδιο τρόπο (προφανώς διαφορετικών αποχρώσεων και ανοίγματος της διπλωματικής βεντάλιας) λειτούργησε η κυβέρνηση στην αιφνιδιαστική κλιμάκωση της τουρκικής πρόκλησης, με επίκεντρο, αυτήν τη φορά, το Αιγαίο.

Το δόγμα της “αθόρυβης” διπλωματίας και της συγκρότησης στρατηγικών συμμαχιών με τους μεγάλους εντός και εκτός Ε.Ε. παίκτες, με ταυτόχρονη αποφυγή “πολεμικών ιαχών” και “κορώνων”, αποδεικνύεται για δεύτερη φορά σε λίγους μήνες ότι είναι αυτό που προκρίνει ως πρωθυπουργός ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Δεν ήρθε σαν το μάννα εξ ουρανού η τόσο θερμή στήριξη του Εμανουέλ Μακρόν στην Ελλάδα. Ο Γάλλος πρόεδρος δεν είχε ως μοναδική απεύθυνση την Άγκυρα, ούτε επιδόθηκε, καθώς φαίνεται, σε μια ανέξοδη ρητορική στήριξη.

Με την προτροπή του ότι δεν γίνεται να επιτίθενται σε κράτος-μέλος μας και εμείς να “σφυρίζουμε” αδιάφορα (αυτή είναι σε ελεύθερη απόδοση η αιχμή του Εμανουέλ Μακρόν), έστειλε ένα ξεκάθαρο μήνυμα, με πολλαπλούς αποδέκτες.

Τη σφυρηλάτηση των σχέσεων με τη Γαλλία και τον πρόεδρό της είχε ξεκινήσει από νωρίς ο κ. Μητσοτάκης, επισκεπτόμενος σε χρόνους “ανύποπτους” το Παρίσι.

Ομοίως “αθόρυβες” ήταν και οι κινήσεις του πρωθυπουργού σε ΗΠΑ και Μόσχα για την εκτόνωση της κατάστασης.

Παραδοσιακός σύμμαχος οι ΗΠΑ, στο καλύτερο σημείο τους οι στρατηγικές ελληνοαμερικανικές σχέσεις, αλλά δεν έμεινε αναπάντητη η εξαιρετικά προβληματική ανακοίνωση του State Department, στην οποία καλούσε την Τουρκία να σταματήσει τις επιχειρήσεις και την πρόκληση εντάσεων σε “αμφισβητούμενα ύδατα”. Εξού και υπήρξε ανασκευή και ηχηρή στήριξη από τον Αμερικανό πρέσβη στην Ελλάδα, με τον οποίο ο κ. Μητσοτάκης είναι σταθερά σε “ανοιχτή” γραμμή.

Η ενεργοποίηση του Βλαντιμίρ Πούτιν από τον κ. Μητσοτάκη έχει προδήλως την αξία της, αφού η Μόσχα πήρε θέση κατά της πρόκλησης τουρκικής έντασης, αλλά ενδεικτική του πώς κινείται διπλωματικά ο πρωθυπουργός για τις συμμαχίες απέναντι στην Τουρκία είναι η σχέση του με Αίγυπτο και αραβικό κόσμο.

Ο Ταγίπ Ερντογάν χτίζει μια εικόνα της Τουρκίας ως επελαύνοντος “νέου χαλιφάτου”. Επιδίωξη που προκαλεί έντονη δυσφορία για ευνόητους λόγους τόσο στην Αίγυπτο όσο .ν αραβικό κόσμο. 

Η απάντηση στην Άγκυρα, ωστόσο, που αναβάθμισε την απειλή της προς την Ελλάδα, ήταν από πρωθυπουργικής πλευράς συγκεκριμένης στόχευσης:

1. Ενεργοποίηση διεθνών επαφών με διπλωματικό “σπριντ” απέναντι στον Ταγίπ Ερντογάν.

2. Επιχειρησιακή ετοιμότητα της Ελλάδας (ο ελληνικός στόλος και τα υποβρύχια “βγήκαν” άμεσα στο Αιγαίο, με τη χώρα να εκπέμπει αποφασιστικότητα και σε αυτό το πεδίο).

3. Μήνυμα ενωτικό από όλο τον πολιτικό κόσμο: Στις συναντήσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη με τους πολιτικούς αρχηγούς, παρά τις σοβαρές διαφωνίες που καταγράφηκαν, υπήρξε κοινός τόπος: Απέναντι στις τουρκικές προκλήσεις, η πολιτική ηγεσία της χώρας είναι απολύτως ενωμένη.

Αν, πάντως, με τον Γάλλο πρόεδρο, Εμανουέλ Μακρόν, η σφυρηλάτηση προσωπικών στενών σχέσεων με τον Κυριάκο Μητσοτάκη βάδισε εξαρχής σε πιο “στρωτό” δρόμο, δεν συνέβη το ίδιο αυτοματοποιημένα και με τη Γερμανίδα καγκελάριο, Άνγκελα Μέρκελ.

Ο κ. Μητσοτάκης, όσο βρισκόταν στην αντιπολίτευση, “δυσαρέστησε” επανειλημμένως το Βερολίνο. Είναι γνωστό, εξάλλου, ότι η κυρία Μέρκελ είχε εξαιρετικά καλή σχέση με τον Αλέξη Τσίπρα.

Κοντολογίς, η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης μεταξύ Μητσοτάκη και Μέρκελ και η δόμηση μιας ειλικρινούς και αδιαμεσολάβητης σχέσης απαίτησαν μεθοδικές κινήσεις από τον Κυριάκο Μητσοτάκη.

Οι πληροφορίες φέρουν τον Έλληνα πρωθυπουργό και τη Γερμανίδα καγκελάριο να έχουν γυρίσει πια τη σελίδα, επιτυγχάνοντας μια σχέση ειλικρινή και εμπιστοσύνης. Κυρίως, δε, αδιαμεσολάβητης. Οι πληροφορίες, εξάλλου, επιβεβαιώνονται και από τις επαφές του κ. Μητσοτάκη στη Σύνοδο Κορυφής, όπου αξιοποιήθηκε και ως “διαμεσολαβητής” συχνά για εξουδετέρωση των αντιθέσεων, δεδομένου ότι είναι συνομιλητής και με τους “φειδωλούς” Ολλανδούς και Αυστριακούς.

Η πυροσβεστική “παρέμβαση” της Γερμανίδας καγκελαρίου το “δύσκολο” βράδυ της Τρίτης, όταν τουρκικός και ελληνικός στόλος ήταν σε πλήρη “ανάπτυξη” στο Αιγαίο, ήταν αναμφισβήτητα καθοριστική. Προηγήθηκαν δύο τηλεφωνήματα με τον Έλληνα πρωθυπουργό, αλλά και με τον Τούρκο πρόεδρο, για να τον “μαζέψει”.

Το για πόσο τον “μάζεψε” και με ποια “υποσχετική” είναι, προς ώρας, ερώτημα χωρίς απάντηση, αλλά θα φανεί προσεχώς.

Της Νίκης Ζορμπά
capital.gr