Δυστυχώς, η έκθεση του Ταμείου δεν θα πρέπει να θεωρείται αρνητικό σοκ, αλλά μέτρια έως πολύ αισιόδοξη!
Το ΔΝΤ εκτιμά πως το παγκόσμιο ΑΕΠ θα μειωθεί κατά 3% το τρέχον έτος (μια συνολική μείωση εκτίμησης κατά περίπου 9%, μιας και υπολόγιζε την παγκόσμια ανάπτυξη στο +6%, στις προ κορονοϊού ημέρες), με το ΑΕΠ της ζώνης του Ευρώ να σημειώνει πτώση 7,5%.
Θεωρεί δε την Ελλάδα τη χώρα-μέλος που θα δεχθεί το μεγαλύτερο χτύπημα, με ύφεση της τάξης του 10% για το 2020, λόγω των κολοσσιαίων συνεπειών της πανδημίας στις κύριες πηγές παραγωγής των εισοδημάτων της χώρας (τουρισμός, μεταφορές κ.λπ.).
Δυστυχώς, ούτε αυτά τα κατακλυσμικά μεγέθη περιγράφουν πλήρως και με (σχετική) ακρίβεια, αυτό που πραγματικά θα συμβεί την επόμενη ημέρα του CoV-SARS-2.
Αυτό που χρειάζεται να γίνει πρώτα απ’ όλα κατανοητό είναι πως δεν θα ξυπνήσουμε μια όμορφη μέρα για να διαπιστώσουμε, ότι η κρίση έχει τελειώσει.
Η επόμενη ημέρα της πανδημίας θα έρθει αργά και σταδιακά, όταν ο ιός θα βρίσκεται σε επίπεδα κοντά στην ανυπαρξία.
Κρίνοντας από το υπόδειγμα της Κίνας, αυτό θα πρέπει ν’ αναμένεται εντός ενός χρονικού διαστήματος 70-90 ημερών, από την ημέρα που ενεργοποιήθηκαν τα πρώτα μέτρα.
Σε κάποιες χώρες θα το δούμε να συμβαίνει λίγο πιο νωρίς, σε άλλες κάπως αργότερα.
Δεν έχει ιδιαίτερη σημασία ο ακριβής χρόνος. Για δύο λόγους:
Α. Καμία χώρα δεν θα επιτρέψει απολύτως ελεύθερη διακίνηση πολιτών και αγαθών εάν δεν έχει βρεθεί εμβόλιο. Δηλαδή θα μπορούμε να έχουμε ελεύθερο εμπόριο σε περισσότερο από 8 μήνες, στη βέλτιστη περίπτωση και μόνο εφόσον υπάρξει η βοήθεια κάποιου μικρού θαύματος, αλλιώς συζητάμε για πάνω από 12 μήνες.
Β. Η ζημιά που έχει προκληθεί ΗΔΗ, τόσο στην παγκόσμια, όσο και στις τοπικές οικονομίες είναι κολοσσιαίου μεγέθους. Οι όποιες επιπλέον ζημίες που θα προκληθούν στον περαιτέρω “χαμένο” χρόνο που απαιτείται για να υπάρξει επανεκκίνηση, δεν θα προκαλέσουν αξιόλογη διαφορά (στην ουσία του πλήγματος, όχι τους απόλυτους αριθμούς. Όποιος διαφωνεί, ας ψάξει να βρει τι είναι, τι προκαλεί και τι σημαίνει για την οικονομία του πλανήτη η “διακοπή λειτουργίας των δικτύων παραγωγής διανομής” (supply lines disruption, που λέγαμε . χωριό).
Από τη στιγμή που καταλάβει κανείς πως η ανάκαμψη θα γίνει με αργά και διστακτικά βήματα δεν χρειάζεται να είναι ιδιοφυΐα των τουριστικών επιχειρήσεων για να συμπεράνει πως η εφετινή σεζόν θα αποφέρει από ελάχιστα έως μηδενικά έσοδα.
Το Ταμείο όμως προχώρησε στις εκτιμήσεις του με την υπόθεση εργασίας ότι ο τουρισμός στην Ελλάδα θα σημειώσει πτώση της τάξεως του 45%…
Με αυτό το δεδομένο και γνωρίζοντας πως ένα πολύ μεγάλο μέρος του ελληνικού ΑΕΠ παράγεται δευτερογενώς και τριτογενώς από την “πρωτογενή” (sic) τουριστική παραγωγή, οι υπολογισμοί είναι απλούστατοι.
Εάν δε συνυπολογίσει την επίδραση της πανδημίας σε επενδύσεις και ιδιωτική κατανάλωση, μπορεί να δει τα τρία βασικά σενάρια, της ελληνικής οικονομίας αρκετά εύκολα.
Υπό ορισμένες προϋποθέσεις και συγκεκριμένες υποθέσεις εργασίας αυτά έχουν ως εξής:
Α. Το θετικό σενάριο εκτιμά το ύψος της ύφεσης να κινείται μεταξύ 15-20%.
Β. Το βασικό σενάριο υπολογίζει (με πιθανότητα περί το 50%) την ύφεση από 20 έως 28% ενώ
Γ. Το αρνητικό, σε περίπτωση που πραγματοποιηθεί, τοποθετεί την ύφεση για το 2020 ακόμη και σημαντικά άνω του 30%.
Αυτοί οι αριθμοί δείχνουν τρομακτικοί! Και είναι!
Ενώ οι αποστάσεις που τους χωρίζουν, είναι τεράστιες. Το τελευταίο συμβαίνει διότι δεν υπάρχουν πληρέστερα δεδομένα, τα οποία να επιτρέπουν έναν ακριβέστερο προσδιορισμό.
Ταυτόχρονα οι άγνωστες παράμετροι (π.χ. οι πολιτικές ενίσχυσης της ρευστότητας μέχρι ποια ποσά θα φτάσουν και για πόσο καιρό θα εφαρμοστούν) και οι υποθέσεις εργασίας που χρειάζεται να γίνουν για να υπάρξει υλοποίηση μιας ουσιαστικής εκτίμησης είναι πάρα πολλές (π.χ. η πορεία των μεγάλων οικονομιών ή η συνολική διάρκεια της μη λειτουργίας των δικτύων παραγωγής) και έχουν κρισιμότατο ρόλο στην τελική διαμόρφωση του αποτελέσματος.
Υπό κανονικές συνθήκες, τέτοιου τύπου εκτιμήσεις είναι καλύτερο να παραμένουν στο συρτάρι, μέχρι να υπάρξουν περισσότερα στοιχεία και δεδομένα, ώστε η εκτίμηση να είναι ακριβέστερη.
Οι καταστάσεις που ζούμε όμως, κάθε άλλο παρά κανονικές μπορούν να θεωρηθούν.
Αυτό το γεγονός, σε συνδυασμό με την ανάγκη να προετοιμαστεί ο μέσος πολίτης για μια πραγματικότητα που δεν έχει βιώσει ποτέ στο παρελθόν και η οποία δεν πρέπει για κανέναν απολύτως λόγο να τον βρει απροετοίμαστο (κυρίως ψυχολογικά, αλλά ει δυνατόν όχι μόνο), άρουν τις όποιες επιφυλάξεις.
Η στήλη έχει τονίσει επανειλημμένα πως τα πάντα μπορούν να πάνε καλά και οι απώλειες, τελικά, να αποδειχθούν προσωρινές.
Για να συμβεί αυτό, απαραίτητη προϋπόθεση είναι ν’ αποφευχθούν διάφορες “πατάτες” και χαζομάρες του παρελθόντος. “Πατάτες” και βλακείες που έχουν κοστίσει πάρα πολύ…
Στη δεδομένη κατάσταση που βρισκόμαστε, η πιο μεγάλη “πατάτα” θα είναι να επιτραπεί στην πραγματικότητα να λειτουργήσει για μία ακόμη φορά, σαν ξυπνητήρι ενός ολόκληρου λαού!
Πέτρος Λάζος
capital.gr