…ενώ αναδεικνύεται ο ηγετικός ρόλος του πρώην Πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά, που παρά την βαθιά κρίση, κατάφερε να στρέψει την οικονομία της χώρας στην ανάπτυξη και να αντιμετωπίσει τον πολιτικό εξτρεμισμό.
Στο δημοσίευμα, φιλοξενούνται και δηλώσεις του πρ. Πρωθυπουργού Α.Σαμαρά.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, το οποίο τιτλοφορείται
«Οι πολέμιοι της κρίσης του κορωνοϊού ανά τον κόσμο μπορούν να διδαχτούν από τις ελληνικές ιστορίες πόνου»
…αν φτιαχνόταν ένας οδηγός για τους κινδύνους που αντιμετωπίζει μια Δημοκρατία όταν περνά ζει ένα ισχυρό, οικονομικό σοκ που την εξουθενώνει, η Ελλάδα είναι ένα εύκολο υπόδειγμα.
Η συρρίκνωση των οικονομιών κατά τουλάχιστον 10% μπορεί να είναι πρωτοφανής για τα περισσότερα βιομηχανικά έθνη κατά την μεταπολεμική περίοδο, όμως αυτή την ύφεση προβλέπει η UniCredit για τη ζώνη του ευρώ, τη Βρετανία και τις Η.Π.Α., καθώς οι οικονομίες τους βρίσκονται στη δίνη του κορονωϊού.
Η εμπειρία που είχε η Ελλάδα, ίσως να είναι διαφορετική, αλλά είναι συγκρίσιμου μεγέθους – και ένα καλό case study για προβληματισμό από την πολιτική τάξη ολόκληρου του πλανήτη.
Το ελληνικό προηγούμενο δείχνει ότι όταν η ανεργία αυξάνεται, οι κυβερνήσεις πέφτουν
Η κρίση του ελληνικού χρέους την τελευταία δεκαετία, εκτός από το βίαιο χτύπημα στην ανάπτυξη, συνοδεύτηκε από σκληρή λιτότητα που πρωτίστως έπληξε τους πιο ευάλωτους στην κοινωνία, με την ανεργία να εκτοξεύεται.
Η οικονομική καταστροφή προκάλεσε πολιτικό εξτρεμισμό, που επιδεινώθηκε από την πολιτική βία για την οικονομική κατάσταση.
Η ιστορία της Ελλάδας θα μπορούσε να αποτελέσει ένα καλό παράδειγμα για το τι μπορεί να προκύψει από τέτοιες κρίσεις, σύμφωνα με τον πρώην πρωθυπουργό της χώρας Αντώνη Σαμαρά.
«Είναι αδύνατο να αποφύγουμε τον τρόμο», δηλώνει ο πρώην πρωθυπουργός, ο οποίος όταν ανέλαβε τα καθήκοντά του η οικονομία τα Ελλάδας συρρικνωνόταν ετησίως με ρυθμό μεγαλύτερο του 8%.
«Όταν ο φόβος μετατραπεί σε πανικό, τότε η δυσαρέσκεια μετατρέπεται σε οργή, οπότε το μίγμα είναι εκρηκτικό.»
Χωρίς να είναι ακόμα σαφές το εύρος της ζημιάς στην παγκόσμια οικονομία από την κρίση του κορονοϊού, ο πλανήτης θα μπορούσε να έχει ήδη ως παράδειγμα αυτό που πέρασε η Ελλάδα:
Ο Διεθνής Οργανισμός Εργασίας προειδοποιεί ότι 25 εκατομμύρια θέσεις εργασίας ενδέχεται να φέτος να χαθούν, ενώ η Goldman Sachs αναμένει ότι η ανεργία των ΗΠΑ θα φτάσει το 15%. Ορισμένοι οικονομολόγοι τολμούν να κάνουν συγκρίσεις ακόμη και με την Μεγάλη Ύφεση.
Η κρίση της Ελλάδας άφησε σχεδόν το 30% του εργατικού δυναμικού χωρίς δουλειά, ενώ η ανεργία των νέων ξεπέρασε το 50%.
Περισσότερα από τα μισά δάνεια στους ισολογισμούς των τραπεζών κοκκίνησαν. Η οικονομία συρρικνώθηκε περίπου στο ένα τέταρτο σε μια δεκαετία, ενώ το ποσοστό των ατόμων που φτωχοποιήθηκαν, έφθασε σε επίπεδα που δεν έχουν ποτέ παρατηρηθεί σε καιρό ειρήνης.
Η λιτότητα που επέβαλαν οι πιστωτές της Ελλάδας ακόμα και σήμερα είναι αισθητή.
Ο μέσος Έλληνας έχασε περίπου το ένα πέμπτο του διαθέσιμου εισοδήματός του και οι απλήρωτοι φόροι που οφειλόταν στο κράτος τριπλασιάστηκαν μέσα σε εννέα χρόνια, φτάνοντας στα 104 δισεκατομμύρια ευρώ στο τέλος του 2018!
Παρακολουθήστε την ύφεση
Ελάχιστα τα προηγούμενα για τόσο μεγάλες καταστροφές όσο αυτή που προβλέπεται για το 2020
Εν τω μεταξύ στην Ελλάδα, πέντε πρωθυπουργοί απομακρύνθηκαν εν μέσω λαϊκής δυσαρέσκειας για την οικονομική κρίση.
Ανάμεσα σε αυτούς ήταν και ο Σαμαράς, ένας από τους ελάχιστους παγκόσμιους ηγέτες, που κατόρθωσε να διαχειριστεί μια τόσο βαθιά ύφεση.
Πρωθυπουργός της Χώρας μεταξύ 2012 και 2015, είχε να αντιμετωπίσει και το εξτρεμιστικό κόμμα Χρυσή Αυγή το οποίο κεφαλαιοποίησε τις κοινωνικές συνέπειες της ύφεσης.
Η Χρυσή Αυγή, ακολουθώντας ρατσιστική και νεοναζιστική ρητορική κατάφερε να καταστεί το τρίτο μεγαλύτερο πολιτικό κόμμα της χώρας. Όμως όταν το 2013, κάποιος από τους υποστηρικτές της Χρυσής Αυγής δολοφόνησε έναν ραπ καλλιτέχνη, ο Σαμαράς αναγκάστηκε να δράσει.
Συνέλαβε ολόκληρη την ηγεσία της Οργάνωσης με αποτέλεσμα το κόμμα να μην καταφέρει ποτέ να ανακάμψει, προβαίνοντας στην πιο θαρραλέα πολιτική καταστολή από την περίοδο της δικτατορίας την δεκαετία ’70.
Ο Σαμαράς παράλληλα γύρισε την οικονομία της χώρας του οδηγώντας την σε ανάκαμψη, για να νικηθεί τελικά από μια διαφορετική μορφή λαϊκισμού, όταν ο πρώην κομμουνιστής Αλέξης Τσίπρας κέρδισε τις εκλογές ως ηγέτης του ΣΥΡΙΖΑ.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, ήταν άλλο ένα αντίστοιχα ανερχόμενο πολιτικό κίνημα, του οποίου η αριστερή πλατφόρμα απαιτούσε μια πιο επιθετική αντιπαράθεση με τους πιστωτές της Ελλάδας.
«Αυτό που μπορεί να βοηθήσει τις χώρες να αποφύγουν όσα πολιτικά υπέστη η Ελλάδα είναι να συνειδητοποιήσουν ότι η κρίση του κορονωιού δεν οφείλεται σε λάθος κάποιου.
Με αυτό τον τρόπο δεν δημιουργείται κάποιος βολικός αποδιοπομπαίος τράγος» λέει ο Μανώλης Γαλενιανός, καθηγητή οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου.
Επιπλέον, επειδή η ύφεση δεν οφείλεται σε διαρθρωτικές ανισορροπίες, όπως τα υψηλά ελλείμματα του χρέους ή του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, η ανάπτυξη θα μπορούσε θεωρητικά, μετά την κρίση να επανέλθει κανονικά, εφόσον η παραγωγική ικανότητα της οικονομίας δεν έχει υποστεί σοβαρή ζημιά, δήλωσε ο Γαλενιανός.
Καλοκαίρι της δυσαρέσκειας
Η επικείμενη ύφεση «είναι πολύ διαφορετική από την κρίση της ευρωζώνης», δηλώνει ο Πάνος Τσακλόγλου, καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, διαπραγματευτής της Ελλάδας με τους ευρωπαίους πιστωτές της κατά την περίοδο Σαμαρά.
«Η κρίση είναι εξωγενής, καθώς δεν οφείλεται σε λάθη πολιτικής. Είναι συμμετρική, καθώς επηρεάζει όλες τις χώρες και μπορεί να δημιουργήσει σοβαρές αρνητικές συνέπειες μεταξύ των χωρών».
Οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, από τη Γερμανία μέχρι το Ηνωμένο Βασίλειο, έχουν εφαρμόζουν στοχοθετημένα προγράμματα κοινωνικής πρόνοιας προκειμένου να περιορίσουν την οικονομική επιβάρυνση των εργαζομένων κατά τη διάρκεια της επιδημίας, ένα μαξιλάρι στο οποίο η Ελλάδα δεν θα μπορούσε να καταφύγει.
Παρόλα αυτά, η Σωτηρία Θεοδωροπούλου, ανώτερος ερευνητής με έδρα τις Βρυξέλλες στο Ευρωπαϊκό Συνδικαλιστικό Ινστιτούτο, προειδοποιεί ότι η σημερινή κρίση, εάν αντιμετωπιστεί ανεπαρκώς, θα μπορούσε να σπείρει τους σπόρους της αμφισβήτησης της πολιτικής, απειλώντας να δημιουργήσει ένα καλοκαίρι δυσαρέσκειας μεταξύ των φτωχότερων στην κοινωνία.
«Οι άνθρωποι χωρίς προστατευμένες συμβάσεις εργασίας, και οι εργαζόμενοι με μερική ή εκ περιτροπής απασχόληση, δεν απολαμβάνουν το ίδιο επίπεδο προστασίας της απασχόλησης ή των κοινωνικών παροχών για να ξεπεράσουν τη θύελλα», ανέφερε.
Οικονομικό κλίμα
Μπορεί να χρειαστούν χρόνια για να αποκατασταθεί το εισόδημα που χάθηκε κατά τη διάρκεια της ύφεσης
Ο ηγέτης της αντιπολίτευσης της Ιταλίας, Matteo Salvini, χρησιμοποιώντας αυτή το συναίσθημα στις 27 Μαρτίου δήλωνε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι «μια φωλιά φιδιών και τσακαλιών» και οι ψηφοφόροι θα πρέπει τελικά να την αφήσουν.
Για τη σημερινή κρίση ο κ. Σαμαράς δηλώνει ότι οι ηγέτες να πρέπει να ισορροπήσουν ανάμεσα στο να είναι αποφασιστικοί και συμπονετικοί και σκεφτούν ανατρεπτικά, «έξω από το κουτί» ακόμα και για την εφαρμογή των σχεδίων εκτάκτου ανάγκης. «Η πολιτική αμφισβήτηση μπορεί να μετριαστεί αν οι πολίτες θεωρήσουν ότι οι ηγέτες τους διαχειρίζονται αποτελεσματικά την κρίση».
«Εάν οι ευρωπαϊκές οικονομίες αφεθούν να καταρρεύσουν, χωρίς αυτή η κρίση να είναι δική τους υπαιτιότητα, αυτό θα οδηγήσει σε άνοδο του ευρωσκεπτικισμού», προειδοποιεί ο κ.Σαμαράς, με τον Έλληνα πολιτικό να θεωρεί ότι «Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει στην πλήρη αποσύνθεση της ΕΕ.»
For a guide to the dangers to a European democracy enduring a
uniquely debilitating economic shock, Greece is an easy example at the
continent’s doorstep.
for the euro area, Britain and the U.S. as they reel from the
coronavirus crisis. The experience Greece had may well be different, but
of a comparable magnitude — with sobering consequences for the world’s
political classes to ponder.
Looking for a Scapegoat
Greek precedent shows that when unemployment rises, governments fall
Sources: Eurostat, Bloomberg
“It’s impossible to avoid the tremors,” said the ex-premier, who took office when the economy was shrinking at an annualized pace exceeding 8%. “When fear turns into panic, then discontent turns into rage, the mix is explosive.”
It’s not yet clear how badly global growth will be dented by the coronavirus crisis, but it does seem the rest of the world may get at least a taste of what Greece went through. The International Labour Organization warns that 25 million jobs positions may be shed this year, while Goldman Sachs expects U.S. unemployment to reach 15%. Some economists even draw comparisons with the Great Depression.
Greece’s slump left almost 30% of the workforce without a job, while youth unemployment exceeded 50%. More than half the loans in the balance sheets of its banks soured. The economy shrank by about a quarter in a decade, while the share of people at risk of poverty reached levels not normally seen in peacetime.
Austerity imposed by Greece’s creditors is still being felt today. Ordinary Greeks lost about a fifth of their disposable income, and unpaid taxes owed to the state tripled within nine years to 104 billion euros ($114 billion) at the end of 2018.
Recession Watch
There are few precedents for slumps as deep as the one forecast for 2020
Source: Eurostat
Meanwhile, five prime ministers were ousted amid popular discord over the economy. Ultimately among them was Samaras, one of a handful of world leaders to have managed the fallout from such a deep slump.
In office from 2012 to 2015, he watched as the extremist Golden Dawn party capitalized on the social consequences of the slump, espousing racist and neo-Nazi rhetoric to became the country’s third-biggest political grouping.
When one of its supporters murdered a rap artist in 2013, Samaras was forced to act. He arrested its entire leadership, in the most audacious political clampdown since the dictatorship of the 1970s, and the party never recovered.
Read More: Millions More Jobless Claims to Show Reeling U.S. Economy
Samaras turned around the economy and oversaw a nascent expansion only to be defeated by a different form of populism, when the ex-communist Alexis Tsipras won office at the helm of Syriza. That was another newly ascendant political movement whose left-wing platform demanded a more aggressive confrontation with Greece’s creditors.
What may help countries avoid the political turbulence Greece endured is that the coronavirus isn’t anyone’s fault, so no easy scapegoat is available, according to Manolis Galenianos, an economics professor at the University of London. Furthermore, the slump isn’t caused by structural imbalances such as high debt or current account deficits, so growth could, in theory, resume as normal afterwards, as long as the economy’s productive capacity isn’t severely damaged, Galenianos said.
Summer of Discontent
Most European countries, from Germany to the U.K., have also delivered enhanced and targeted welfare programs to contain the economic fallout on workers during the outbreak, a cushion Greece couldn’t resort to.
Still, Sotiria Theodoropoulou, a Brussels-based senior researcher at the European Trade Union Institute warns that the current crisis, if handled poorly, could easily sow the seeds of pernicious politics, threatening a summer of discontent among the poorest in society.
“People on non-standard contracts, those working for the gig economy, and part-time workers, don’t enjoy the same level of employment protection or social benefits to weather the storm,” she said.
Economic Malaise
It may take years to recoup the income lost during recessions
Source: Eurostat
Read More: ECB’s Stournaras Tells EU to Get Real or Risk New Debt Crisis
For now, Samaras says governments can only mitigate the political fallout if they are seen to be managing the crisis efficiently. Rulers have to walk a tightrope between being “resolute and compassionate,” and they having to think outside the box, including on contingency plans, he says.
“If European economies are left to collapse, without this crisis being their own fault, this will lead to a spike in euroskepticism,” Samaras warns. “That could lead to the full disintegration of the EU.”