Ειδικές φορολογικές ζώνες, ειδικός αναπτυξιακός νόμος για την περιοχή με υψηλότερα όρια κρατικών ενισχύσεων απ’ ότι ισχύουν μέχρι σήμερα, αποκατάσταση πλειάδας ορυχείων, δενδροφυτεύσεις, γιγάντια φωτοβολταικά, επενδύσεις στην εναλλακτική γεωργία και τον αγροτουρισμό και όλα αυτά με ορίζοντα που ξεπερνούν τον πολιτικό βίο μιας κυβέρνησης, δίνουν τον τόνο της συνθετότητας και περιπλοκότητας του project.
“Το Ελληνικό θα ωχριά μπροστά σε αυτό που πάμε να κάνουμε στην περιοχή”, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο υπ. Ανάπτυξης Αδ.Γεωργιάδης κατά το διήμερο συνέδριο που έγινε Παρασκευή και Σάββατο στην Πτολεμαίδα για την μετάβαση της περιοχής στην μετά λιγνίτη εποχή.
Στην πραγματικότητα, το στοίχημα έχει διαστάσεις πολλών… Ελληνικών. Απαριθμώντας μόνο τα λιγνιτικά πεδία (ορυχεία, μονάδες ΔΕΗ, συμπληρωματικές δραστηριότητες) που θα αλλάξουν χρήση, προκύπτει μια έκταση 150- 200 τετραγωνικών χιλιομέτρων, δηλαδη 33 φορές μεγαλύτερη από το πρώην αεροδρόμιο, ανάλογη με ένα μεσαίο ελληνικό Δήμο, όπως για παράδειγμα η Χερσόνησος στην Κρήτη.
Το κυριότερο ωστόσο είναι ότι δεν υπάρχει πολυτέλεια χρόνου. Πολλά από τα έργα-γέφυρα στην νέα εποχή, πρέπει να έχουν παραδοθεί μέσα στα επόμενα τρία χρόνια, προκειμένου να αντισταθμίσουν τις απώλειες σε επίπεδο οικονομικής δραστηριότητας από το κλείσιμο των μονάδων της ΔΕΗ ως το 2023.
Αυτό θα είναι το πρώτο μόνο βήμα. Κοιτάζοντας κανείς όλο το κάδρο, η αποκατάσταση των περιοχών της Δ.Μακεδονίας που χρησιμοποιεί εδώ και εξήντα χρόνια η ΔΕΗ συνεπάγεται ένα project με ορίζοντας άνω της 10ετίας, που όμοιό του έχει να ζήσει η περιοχή από τα μεταπολεμικά χρόνια του 1960, όταν η ανάπτυξη της χώρας έτρεχε με ρυθμούς άνω του 5%.
Το μέγεθος της πρόκλησης έγινε σαφές κατά το διήμερο συνέδριο στην Πτολεμαίδα, όπου το παρών έδωσαν δύο υπουργοί (Κ.Χατζηδάκης, Αδ,Γεωργιάδης), όλη η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ, ο ΓΓ ΕΣΠΑ (Δ.Σκάλκος), ο επικεφαλής της ΔΕΗ Γ.Στάσσης, ο διευθυντής της Γενικής Διεύθυνσης Περιφερειακής και Αστικής Πολιτικής (DG Regio) της Κομισιόν Ν.De Migelis, εκπρόσωποι της Ευρωπαικής Τράπεζας Ανασυγκρότησης & Ανάπτυξης και της Ευρωπαικής Τράπεζας Επενδύσεων, μαζί φυσικά με τον Περιφερειάρχη Δ.Μακεδονίας (Γ.Κασσαπίδη) και τους δημάρχους των έξι ενεργειακών Δήμων (Φλώρινας, Κοζάνης, Αμυνταίου, Εορδαίας, Σερβίων, Βελβεντού).
Μέχρι το καλοκαίρι, όλοι οι παραπάνω θα πρέπει να έχουν καταλήξει σε συγκεκριμένα projects, μετά αυτά να ενταχθούν σε ένα “Εθνικό Σχέδιο Δίκαιης Μετάβασης”, που θα υποβληθεί προς έγκριση στις Βρυξέλλες και το οποίο θα αρχίσει να υλοποιείται από τις αρχές του 2021, μαζί με την εκταμίευση των πρώτων ευρωπαικών και εθνικών κονδυλίων.
Κωδικοποιώντας τις κυριότερες προκλήσεις, έτσι όπως αυτές περιγράφηκαν κατά την διάρκεια του συνεδρίου, ξεχωρίζουν τα παρακάτω:
Επενδύσεις στην ενέργεια
Σε περίπου 40-50.000 στρέμματα των πρώην λιγνιτικών πεδίων, η ΔΕΗ θα
πραγματοποιήσει ενεργειακές επενδύσεις νέας γενιάς. Καταρχήν μιλάμε για
γιγάντια φωτοβολταικά πάρκα συνολικής ισχύος 2 GW στη Δυτική Μακεδονία
(και 1 GW στην περιοχή της Μεγαλόπολης Αρκαδίας). Από πλευράς
προτετοιμασίας, δηλαδή μελετών περιβαλλοντικών και άλλων διαδικασιών,
εκτιμάται ότι αυτά θα είναι ώριμα να ξεκινήσουν το αργότερο στα τέλη του
2021, προκειμένου να έχουν υλοποιηθεί κάπου την διετία 2023 -2024.
Ταυτόχρονα η ΔΕΗ θα επενδύσει στην παραγωγή ενέργειας από καύση
απορριμμάτων, ενώ βρίσκεται στα σκαριά μελέτη για την καύση βιομάζας που
θα “καίει” από το 2028 και μετά, η μοναδική από τις μονάδες που θα
παραμείνει σε λειτουργία στην περιοχή (Προλεμαίδα 5). Επίσης ένα σχήμα
ΕΛΠΕ- γερμανικής εταιρείας θα εγκαταστήσει στην Δ.Μακεδονία μεγάλο
φωτοβολταϊκο ισχύος 205 ΜW.
Εθελουσία έξοδος εργαζομένων ΔΕΗ
Ξεκίνησε πρόγραμμα για όσους δεχτούν να αποχωρήσουν, ύψους 22.000
ευρώ που αφορά αποζημίωση απόλυσης (15.000 ευρώ) συν μπόνους 7.000 ευρώ
(αντί για 5.000 ευρώ που είχε ισχύσει το 2018). Κάποιοι θα
συνταξιοδοτηθούν σύντομα, κάποιοι που θα παραμείνουν στην ΔΕΗ θα
επανακπαιδευτούν ώστε να χρησιμοποιηθούν σε άλλες δραστηριότητες της
επιχείρησης, ενώ κάποιοι άλλοι θα έχουν την δυνατότητα μετάταξης σε
άλλες υπηρεσίες του ευρύτερου Δημόσιου. Οι απασχολούμενοι συνολικά στην
λιγνιτική δραστηριότητα υπολογίζονται σε περίπου 6.000.
Αποκατάσταση Ορυχείων
Εκτιμάται ότι αφορά 100.000-150.000 στρέμματα. Οι εργασίες θα
διαρκέσουν μια 15ετία και θα αφορούν επιχοματώσεις και δενδροφυτεύσεις,
μια δραστηριότητα “γέφυρα” που θα βοηθήσει στην άμεση απορρόφηση θέσεων
εργασίας. “Αυτοί που μέχρι τώρα σκάβουν, στο μέλλον θα σκεπάζουν για την
αποκατάσταση, ανοίγοντας τον δρόμο για την αξιοποίηση των εδαφών με
νέους τρόπους”, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο Κ.Χατζηδάκης. Εδώ, η ΔΕΗ
μπορεί να ανταλλάξει τεχνογνωσία με όμιλους του εξωτερικού.
Ειδικές Φορολογικές Ζώνες
Το υπ. Οικονομικών θα υποβάλλει αίτημα στην ΕΕ για να κηρυχθούν οι
λιγνιτικές περιοχές ως Ειδικές Φορολογικές Ζώνες με ειδικά φορολογικά
κίνητρα. Επίσης σχεδιάζονται ειδικά φορολογικά κίνητρα για μείωση του
φόρου στην θέρμανση, εν προκειμένω στο φυσικό αέριο. Και αυτό καθώς, με
το σβήσιμο των λιγνιτικών φουγάρων της ΔΕΗ, παύει και η τηλεθέρμανση,
μέσω της οποίας εξασφάλιζαν θέρμανση ολοκληρες πόλεις. Στο πλαίσιο αυτό η
Δημόσια Επιχείρηση Δικτύων Αερίου (θυγατρική της ΔΕΠΑ), θα επιταχύνει
τα έργα, προκειμένου να φέρει το φυσικό αέριο κατά προτεραιότητα σε
Φλώρινα, Κοζάνη και Αμύνταιο. Επιχειρείται έτσι να επιλυθεί το πρόβλημα
θέρμανσης των περιοχών αυτών στην μεταλιγνιτική εποχή. Στην λογική αυτή η
ΔΕΗ θα καταβάλει στις περιοχές αυτές το υπόλοιπο που τους χρωστά από το
λεγόμενο λιγνιτικό πόρο, ύψους 130 εκατ ευρώ.
Αναπτυξιακός νόμος μόνο για Δ. Μακεδονία και Μεγαλόπολη
Εξετάζεται ειδικός αναπτυξιακός νόμος για Δ.Μακεδονία και Μεγαλόπολη
με διαφορετικά όρια κρατικών ενισχύσεων για τις επιχειρήσεις, εξαιρετικά
υψηλοτέρα από ότι ισχύουν μέχρι σήμερα, σύμφωνα με τον Αδ.Γεωργιάδη.
Στόχος είναι να επιχειρηθεί και μέσω αναπτυξιακών κινήτρων να
αντισταθμισθεί η απώλεια της λιγνιτικής δραστηριότητας.
Εθνικό Σχέδιο Μετάβασης με στήριξη 4,4 δισ
Η υλοποίηση των έργων για την μετάβαση της Δ.Μακεδονίας στην επόμενη
ημέρα θα χρηματοδοτηθεί από το ΕΣΠΑ, το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, την
Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, εργαλεία όπως το InvestEU (ο διάδοχος του
Πακέτου Γιούνκερ), εθνικούς και ιδιωτικούς πόρους. Τομείς προς επένδυση
είναι η εναλλακτική γεωργία (πχ κρόκος), παραδοσιακές αγροτικές
δραστηριότητες της περιοχής (δενδροκαλλιέργειες, κρασί), η μεταποίηση
και ο αγροτουρισμός. Τα χρήματα υπάρχουν (3,7- 4,4 δισ ευρώ), το
στοίχημα είναι κατά πόσο θα απορροφηθούν εγκαίρως και θα αξιοποιηθούν
σωστά, αφού τον τελικό λόγο θα έχουν οι ΟΤΑ.
Έτοιμο το νέο Χωροταξικό
Εχει επικαιροποιηθεί το Περιφερειακό Χωρικό Πλαίσιο της Δυτικής
Μακεδονίας το οποίο λαμβάνει υπόψιν τις ανάγκες της απολιγνιτοποίησης
και θα εγκριθεί επισήμως τους αμέσως επόμενους μήνες. Το σχέδιο
αποσαφηνίζει ποια δραστηριότητα μπορεί να γίνει πού, προβλέποντας
χρήσεις ακόμη και για τη ΒΙΠΕ, το Πανεπιστήμιο Δ.Μακεδονίας, κοκ.
Του Γιωργου Φιντικάκη
liberal.gr
Πηγή http://politika-gr.blogspot.com/2020/02/mega-project.html