«Ηταν ένα από τα πιο θεαματικά λάθη στην ιστορία της ΕΕ», είπε ο πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σε συνέντευξή του στον Guardian και σε άλλες έξι εφημερίδες, για να προσθέσει ότι η εκστρατεία για την έξοδο χαρακτηρίστηκε «από μια ανεπανάληπτη ετοιμότητα για ψεύδος».
Η πενταετία του πολωνού πολιτικού στο ευρωπαϊκό αξίωμα, η οποία έληξε προ ημερών, τα είχε όλα: από την ελληνική κρίση που έφερε τη χώρα σχεδόν εκτός ευρώ (και άρα εκτός ΕΕ), στις προκλήσεις και τις διαμάχες του Μεταναστευτικού· και από την εκλογή του Τραμπ, στην έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ.
Ο ίδιος κατά βάθος πάντα θα είναι υπέρ της παραμονής, είπε στη βρετανική εφημερίδα· αυτό το είχαμε δει πολλές φορές με δηλώσεις του που ανοιχτά και ενίοτε ειρωνικά έλεγαν ότι η Βρετανία πάντα μπορεί να επιστρέψει στην ευρωπαϊκή οικογένεια.
Θεωρεί ότι ήταν λάθος του Ντέιβιντ Κάμερον να οργανώσει ένα δημοψήφισμα «που δεν είχε καμία ελπίδα να κερδίσει». Αποκάλυψε μάλιστα στη βρετανική εφημερίδα ότι, όταν μίλησε μαζί του την επομένη, ο ίδιος ήλπιζε ότι η κατάσταση μπορεί να αντιστραφεί. Σήμερα λέει: «ίσως ήταν λίγο αφελές εκ μέρους μου να ελπίζω ότι μπορεί να αναστραφεί το αποτέλεσμα».
Ο Τουσκ μίλησε και για τον Εμανουέλ Μακρόν, επικρίνοντας τον γάλλο πρόεδρο για το «εγκεφαλικά νεκρό ΝΑΤΟ» και το «όχι» στην ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας και της Αλβανίας. «Αν θέλουμε να αντιμετωπίζουμε τον Μακρόν σαν μελλοντικό ηγέτη της Ευρώπης –πολιτικά μιλώντας- τότε για αυτόν τον σκοπό χρειαζόμαστε έναν πολιτικό που αισθάνεται περισσότερο υπεύθυνος για την ΕΕ στο σύνολό της και όχι μόνο για τη Γαλλία», εξηγεί.
Βλέπει όμως τον γάλλο πρόεδρο ως «μια ελπίδα για το μέλλον της Ευρώπης» και τον θεωρεί αληθινό φίλο. Και όμως έχει προβλήματα «με τις πολύ νέες ιδέες του», όπως την προσέγγιση με τη Ρωσία.
Η άρνηση του Παρισιού να συναινέσει στην έναρξη ενταξιακών διαδικασιών για την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία ήταν «στρατηγικά και πολιτικά τεράστιο λάθος, έπειτα από τόσες προσπάθειες και θυσίες, ειδικά στα Σκόπια». Αντιθέτως, κρίνει θετικά την καγκελάριο της Γερμανίας Ανγκελα Μέρκελ, η οποία «πάντα είναι έτοιμη να σκεφτεί την Ευρώπη σαν σύνολο και να θυσιάσει μέρος του εσωτερικού ή του εθνικού συμφέροντος για την προστασία του συνόλου της Ευρώπης».
Τι μένει από όλα αυτά; Το Μεταναστευτικό, που κατά τον Τουσκ, είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή η Ευρώπη. Είναι πρόβλημα που «επί του παρόντος δεν έχει λύση». Μιλά για μια νέου τύπου μετανάστευση: την χαρακτηρίζουν οι αριθμοί και η αποφασιστικότητα των μεταναστών να έλθουν στην Ευρώπη. Είναι «κάτι νέο, αλλά και μια μόνιμη κατάσταση για το μέλλον».
Στο τιμόνι του ΕΛΚ
Τα νέα καθήκοντα του Ντόναλντ Τουσκ, στην προεδρία του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, έχουν άλλου τύπου προβλήματα.
Όπως, για παράδειγμα, μπορεί ο λαϊκιστής, ακροδεξιός πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Ορμπαν να παραμείνει στο ΕΛΚ; Η σύσταση του Τουσκ για το τι δέον γενέσθαι αναμένεται τον Φεβρουάριο, έπειτα από χρόνια αδράνειας.
Θεωρεί, τέλος, ότι η μεγαλύτερη απειλή για την ΕΕ προέρχεται από κυβερνήσεις όπως της Ουγγαρίας και της Πολωνίας «που δεν θέλουν να πάρουν στα σοβαρά τις αξίες μας». Και ένα ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα, οι απειλές κατά της φιλελεύθερης δημοκρατίας.