Στη σύνοδο αυτή των 27, χωρίς την πρωθυπουργό της Βρετανίας Τερέζα Μέι, οι αρχηγοί των Κρατών και των κυβερνήσεων έχουν συμφωνήσει να αποφύγουν κάθε συζήτηση για το Brexit, την πολιτική σπαζοκεφαλιά που μονοπώλησε πολλές από τις τελευταίες συναντήσεις τους.
“Αυτή είναι μια σύνοδος χωρίς [διαπραγμάτευση για το] Brexit κι όλος ο κόσμος είναι ανακουφισμένος”, είπε χαρακτηριστικά Ευρωπαίος αξιωματούχος, αφού η προθεσμία για το διαζύγιο του Ηνωμένου Βασιλείου με την ΕΕ, που αρχικά προβλεπόταν να γίνει την 29η Μαρτίου, αναβλήθηκε ξανά, αυτή τη φορά για την 31η Οκτωβρίου.
Τώρα, πρέπει να επιστρέψει στο επίκεντρο “η ευρωπαϊκή ατζέντα”, επιμένει η γαλλική προεδρία.
Οι 27 θα συζητήσουν αρχικά για τον ρόλο της ΕΕ στη διεθνή σκηνή, μετά τη νέα σκλήρυνση των αμερικανικών κυρώσεων σε βάρος του Ιράν. Η Τεχεράνη απειλεί να πάψει να εφαρμόζει κάποιες από τις δεσμεύσεις της εντός των ορίων της διεθνούς συμφωνίας του 2015 για το πρόγραμμα πυρηνικής ενέργειας της Ισλαμικής Δημοκρατίας, εάν οι Ευρωπαίοι δεν τη βοηθήσουν να βγει από την εντεινόμενη οικονομική της απομόνωση.
Οι ευρωπαϊκές χώρες σχεδιάζουν κατόπιν να καταπιαστούν με το κύριο θέμα γι’ αυτούς, την εσωτερική “στρατηγική ατζέντα” των επόμενων πέντε ετών.
Η ημερομηνία που επελέγη, η 9η Μαΐου, δεν είναι τυχαία. Πρόκειται για την επέτειο της διακήρυξης που είχε κάνει ο Ρομπέρ Σουμάν το 1950, όταν είχε προτείνει τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ), εξέλιξη της οποίας είναι η ΕΕ.
“Δέκα Εντολές”
Στη Σιμπίου, οι 27 αναμένεται λίγο πιο συγκρατημένα να εγκρίνουν με σύντομη κοινή διακήρυξή τους “δέκα δεσμεύσεις”, τις οποίες Ευρωπαίος διπλωμάτης αποκάλεσε με γερή δόση ειρωνείας “δέκα εντολές”.
Οι αρχές αυτές περιλαμβάνουν την υπόσχεση της υπεράσπισης της ενωμένης Ευρώπης “από την Ανατολή ως τη Δύση, από τον Βορρά ως τον Νότο” καθώς και την υπόσχεση ότι τα κράτη μέλη θα είναι πάντα “αλληλέγγυα μεταξύ τους σε περίπτωση ανάγκης”.
“Δεν αγαπάμε πια ο ένας τον άλλο”, μάλλον “χάσαμε τη λίμπιντό μας”, στηλίτευε πρόσφατα ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, ο οποίος πήρε μέρος χθες Τετάρτη στη Σιμπίου σε μια συζήτηση με εκατοντάδες νέους Ευρωπαίους.
Ορισμένοι ηγέτες ρίχνουν το βάρος σε πολύ συγκεκριμένες θεματικές – όπως ο Εμανουέλ Μακρόν στο περιβάλλον. Η Γαλλία, μαζί με μια συμμαχία άλλων επτά χωρών, θα ζητήσει να αναληφθεί η δέσμευση οι χώρες μέλη της ΕΕ να γίνουν κλιματικά ουδέτερες ως το 2050, κάτι για οποίο πιέζει και η Κομισιόν.
Η σημερινή πάντως δεν αναμένεται να είναι “μια σύνοδος εξαιρετικών αποφάσεων”, αλλά μάλλον προπαρασκευαστική, προκειμένου να ετοιμαστεί “η νέα στρατηγική ατζέντα της ΕΕ ως το 2024”, που αναμένεται να οριστικοποιηθεί τις προσεχείς εβδομάδες, προεξόφλησε ανώτερος Ευρωπαίος αξιωματούχος.
Πάντως “θα είναι αρκετά δύσκολο να συζητηθεί η μελλοντική στρατηγική ατζέντα χωρίς να θιγεί το ζήτημα της ανανέωσης των ηγεσιών των θεσμών”, συμπλήρωσε ο ίδιος.
Spitzenkandidat ή μήπως όχι;
Η άτυπη σύνοδος κορυφής της Σιμπίου αναμένεται έτσι να σημάνει την έναρξη της κούρσας για τις προεδρίες, με πρώτη την προεδρία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, μετά τις ευρωεκλογές που θα διεξαχθούν από την 23η ως την 26η Μαΐου.
Όμως είναι η διαδοχή του Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, η θητεία του οποίου ολοκληρώνεται στα τέλη του Οκτωβρίου, αυτή που απασχολεί πάνω απ’ όλα.
Η εκλογή του επόμενου προέδρου της Κομισιόν θα γίνει με ψηφοφορία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, που θέλει η επιλογή του υποψηφίου για το αξίωμα να γίνει εκ νέου μεταξύ των επικεφαλής των διαφόρων πολιτικών ομάδων που θα συμμετάσχουν στις ευρωεκλογές. Αυτό εξάλλου συνέβη το 2014 με τον Γιούνκερ, επικεφαλής του ψηφοδελτίου – ή Spitzenkandidat, κατά τον γερμανικό όρο που χρησιμοποιείται συχνά σε αυτό το συγκείμενο – των συντηρητικών του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ), που επικράτησε τότε τις ευρωεκλογές.
Ωστόσο, η επιλογή του υποψηφίου που θα κληθούν να ψηφίσουν οι ευρωβουλευτές επαφίεται στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, τους αρχηγούς των κρατών-μελών, που αποφεύγουν ως τώρα να δεσμευθούν πως θα διαλέξουν κάποιον από τους Σπιτσενκαντιτάτεν -δηλαδή τον Μάνφρεντ Βέμπερ, τον επικεφαλής υποψήφιο του ΕΛΚ, ή τον Φρανς Τίμερμανς, τον επικεφαλής υποψήφιο των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών. Έχουν ακουστεί έτσι κι άλλα ονόματα, ανάμεσά τους αυτό του ευρωπαίου διαπραγματευτή για το Μπρέξιτ Μισέλ Μπαρνιέ.
Στη Σιμπίου, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ αναμένεται να “ενημερώσει τους ηγέτες για τον τρόπο που λογαριάζει να οργανώσει τη διαδικασία ονομασίας των επόμενων ηγετών των θεσμών της ΕΕ”, εξήγησε ευρωπαϊκή πηγή.
Πέραν του επόμενου προέδρου της Κομισιόν και του επόμενου προέδρου του ΕΚ, θα πρέπει να επιλεγούν, αργότερα, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, αλλά και ο νέος επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας. Η συζήτηση αυτή αναμένεται σε κάθε περίπτωση να γίνει πιο συγκεκριμένα στη σύνοδο της 28ης Μαΐου, αφού θα είναι γνωστό το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών.
Στη σύνοδο της Σιμπίου αναμένεται παράλληλα να δοθεί η ευκαιρία για διάφορες διμερείς συναντήσεις, συμπεριλαμβανομένης μιας ανάμεσα στον Τουσκ και τον Ούγγρο εθνικιστή δεξιό πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν, το κόμμα του οποίου, το Φίντες, τέθηκε φέτος στο περιθώριο του ΕΛΚ εξαιτίας των επανειλημμένων συγκρούσεων της Βουδαπέστης με τις Βρυξέλλες για πολλά ζητήματα, ιδίως για θεμελιώδεις αρχές της ΕΕ.
Ο Όρμπαν ανακοίνωσε αυτή την εβδομάδα πως δεν έχει ουδεμία πρόθεση να υποστηρίξει την υποψηφιότητα Βέμπερ για την προεδρία της Κομισιόν. Αλλά δεν απαιτείται ομοφωνία για να οριστεί ο υποψήφιος, μολονότι θεωρείται επιθυμητή.
Το κύμα της ανόδου λαϊκιστικών δυνάμεων θα είναι ανάμεσα στα θέματα της συζήτησης.