Ο τότε Πρόεδρος του Συμβουλίου Jean Claude Trichet, ένας εξαιρετικά συντηρητικός Κεντρικός Τραπεζίτης (και όχι ιδιαίτερα φίλος της ελευθερίας στην οικονομία), δεν δέχτηκε ποτέ να προσφερθεί τίποτα περισσότερο από αυτή την πενιχρή βοήθεια.
Έτσι μας προέκυψαν τα περιβόητα SMP (Securities Markets Programme) & ANFA (Agreement on Net Financial Assets) ομόλογα.
Όταν μια χώρα αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα, ο δανεισμός της εμπεριέχει μεγαλύτερο ρίσκο, επομένως αυξάνεται το κόστος χρήματος που ζητούν οι αγορές για να την δανείσουν. Δηλαδή, την χρεώνουν με μεγαλύτερο επιτόκιο. Φυσικά, το μεγαλύτερο κόστος δεν απεικονίζεται μόνο στις νέες εκδόσεις χρέους αλλά και στις ήδη υπάρχουσες ανεξόφλητες, που διαπραγματεύονται στη δευτερογενή αγορά.
Επομένως, μιας και τ’ αυξημένα επιτόκια σημαίνουν μικρότερες τιμές αγοράς και πώλησης του χρεογράφου, όταν η ΕΚΤ (και το όλον Ευρωσύστημα) αγόραζε ελληνικά (και όχι μόνο) ομόλογα για να στηρίξει την πρόσβαση της χώρας στις αγορές, το έκανε σε πολύ χαμηλές τιμές. Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα, σε εξαιρετικά χαμηλές. Ας μην ξεχνάμε ότι, στη διάρκεια των πρώτων χρόνων της κρίσης, το spread ξεπέρασε κάποιες φορές και τις 1.000 μονάδες βάσης…
Μιας και το πρόγραμμα αγοράς προέβλεπε εξ αρχής διακράτηση των αξιών μέχρι τη λήξη, με πληρωμή των τόκων και αποπληρωμή των ομολόγων στην ονομαστική αξία, το Ευρωσύστημα πραγματοποίησε μερικά, ιδιαίτερα σημαντικά κέρδη.
Αρχικά, δεν υπήρχε πρόβλεψη επιστροφής αυτών των κερδών.
Όμως αφενός η ανάγκη για μεγαλύτερη βιωσιμότητα του χρέους αφετέρου η προσαρμογή και εναρμόνιση της Ελλάδας με τους ευρωπαϊκούς κανόνες, οδήγησαν στην απόφαση του Eurogroup Νοεμβρίου 2012, για επιστροφή αυτών των κερδών στην Ελλάδα, με μοναδική χρήση την αποπληρωμή χρέους.
Τυπικά αυτή η επιστροφή κερδών στην Ελλάδα, ήταν παράνομη βάσει Συνθηκών ΕΕ, λόγω απαγόρευσης χρηματοδότησης ενός κράτους από την Κεντρική Τράπεζα. Βρέθηκε όμως η πλάγια οδός της απόδοσης τους από το Ευρωσύστημα, στις τοπικές κυβερνήσεις, οι οποίες θα το επέστρεφαν μέσω ESM (απόδοση σε ειδικό escrow λογαριασμό, για την αποπληρωμή του ελληνικού χρέους).
Κάποια χρήματα επεστράφησαν το 2014 (περί τα €750 εκατ. – κέρδη του 2013), αλλά η επική Βαρουφακειάδα και όλα όσα έγιναν στο πρώτο εξάμηνο του 2015, οδήγησαν στην απώλεια πολλών περισσότερων (περί τα €6,5-7 δισ. τα οποία, από τη στιγμή που εγγράφηκαν στους προϋπολογισμούς των άλλων κρατών που έκλεισαν χρονικά, δεν μπορούσαν να επιστραφούν νόμιμα).
Ευτυχώς, η έλλειψη πόρων για την αναδιάρθρωση του χρέους και η ανάγκη των Ευρωπαίων να δεσμεύσουν την κυβέρνηση Τσίπρα και “μετά το Μνημόνιο”, οδήγησε στην αναθέρμανση του θέματος και σε μια νέα απόφαση να επιστραφούν τα υπόλοιπα κέρδη στην Ελλάδα. Για αποκλειστική χρήση πάντα, στη μείωση του χρέους και μόνο.
Από αυτά τα κέρδη, η Ελλάδα θα έπρεπε να εισπράξει περίπου ένα δισεκατομμύριο ευρώ (€936 εκατ.), στις αρχές του Δεκεμβρίου 2018 (το Eurogroup της 3ης Δεκεμβρίου θα έπαιρνε την απόφαση).
Για να συμβεί αυτό, θα έπρεπε να ολοκληρώσει 16 προαπαιτούμενα, εντός του 2018. Δυστυχώς για τη δόλια χώρα όμως, ένα μεγάλο μέρος αυτών των προαπαιτούμενων, ήταν εντελώς αντίθετα με τις ιδεοληψίες του ΣΥΡΙΖΑ και μεγάλου μέρους της εκλογικής του πελατείας (π.χ. διαδικασίες για την πώληση των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ, την ιδιωτικοποίηση της Εγνατίας Οδού κ.ά.).
Οπότε, φυσιολογικά κατά την κυβερνητική τακτική και συνήθεια, ελάχιστα έγιναν και η καταβολή της δόσης (λόγω, αλλά όχι μόνο, της ευρωπαϊκής ευγνωμοσύνης για τη Συμφωνία των Πρεσπών) μεταφέρθηκε, “ήρεμα και απλά”, για το 2019.
Παρά την παραπομπή του θέματος σε διαδοχικά Eurogroup όμως, δεν σημειώθηκε καμία ιδιαίτερη πρόοδος. Με αποτέλεσμα, στην συνάντηση της Καθαράς Δευτέρας, οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης να ξεκαθαρίσουν στον Ευκλείδη Τσακαλώτο πως, εάν δεν υλοποιηθούν πλήρως όλες οι εκκρεμότητες, χρήματα δεν θα καταβληθούν.
Υπό κανονικές συνθήκες, όλη αυτή η ιστορία επίδειξης αφερεγγυότητας από την ελληνική κυβέρνηση, δεν θα άξιζε κανενός σχολιασμού. Οι ιδεοληψίες του Μαρξιστή υπουργού μας, είναι γνωστές ενώ το ποσό του €1 δισ. είναι αστείο για τα δημοσιονομικά δεδομένα.
Όμως οι συνθήκες απέχουν πάρα πολύ από το να μπορούν να θεωρηθούν φυσιολογικές και η Ελλάδα παλεύει, όσο της επιτρέπουν οι κυβερνητικές εμμονές και πελατειακές ανάγκες, να εμφανίσει μια εικόνα σταθερότητας, ένα πρόσωπο άξιο εμπιστοσύνης.
Τέτοιου τύπου καραγκιοζιλίκια λοιπόν, μόνο προβλήματα δημιουργούν σε αυτήν την προσπάθεια. Γιγαντώνουν την προβληματική εικόνα αστάθειας της χώρας και μετατρέπουν την επάνοδο σε φυσιολογικό δανεισμό, σε κάτι περισσότερο και από άθλο του Ηρακλή…
Όποιος το αμφισβητεί, ας ρίξει μια ματιά στην απόδοση του ομολόγου που εκδόθηκε μόλις πριν λίγες μέρες. Τότε “πουλήθηκε” από τους αναδόχους, προς 3,90%. Σήμερα βρίσκεται στο 3,95% και έχει ο Θεός! Ειδικά με όλα αυτά που βλέπουν οι επενδυτές…
Η Ελλάδα έχει καταντήσει το σούργελο των επενδυτών! Όσο και αν ενοχλεί, όσο και αν πληγώνει, όσο και αν κοστίζει αυτή η διαπίστωση!
Οπότε είναι δύσκολο να μην απορρήσει κανείς, για ποιόν λόγο γίνονται όλοι αυτοί οι θεατρινισμοί; Αρκούν οι ιδεοληψίες του Γιουκλίντ και του υπολοίπου (εναπομείναντος αριστερά) ΣΥΡΙΖΑ; Το Μαξίμου δεν συμμετέχει; Αυτό δεν έχει, φύσει και θέσει, την κύρια ευθύνη των μεγάλων αποφάσεων;
Φυσικά και οι αποφάσεις λαμβάνονται στην Ηρώδου Αττικού, αποκλειστικά. Φυσικά και έτσι έχουν τα πράγματα. Οι αριστερές εμμονές του καθηγητή Τσακαλώτου (και των ελάχιστων που απέμειναν πιστοί στα παλιά πιστεύω) είναι πολύ λίγες, πολύ μικρής εμβέλειας αιτία του διεθνούς ρεζιλέματος της χώρας.
Ο πραγματικός λόγος είναι απλός! Και λέγεται “2019, προεκλογικό έτος”! Μοναδικός στόχος δε, είναι η αύξηση των εκλογικών ποσοστών του ΣΥΡΙΖΑ, με κάθε κόστος. Το κόμμα πρέπει να κερδίσει, όσο περισσότερες ψήφους μπορεί, πάση θυσία!
Ακόμη και αν διαλυθεί η χώρα, το κόμμα έχει προτεραιότητα! Το γεγονός πως εσείς και εγώ είμαστε το κράτος, εμείς πληρώνουμε το κόστος τελικά, ελάχιστα απασχολεί.
Αν βέβαια, δεχθούμε πως πράγματι περνά από το μυαλό τους, η σκέψη του ποιος πληρώνει το μάρμαρο…
Πέτρος Λάζος
capital.gr