Ο φορολογικός λογαριασμός παραμένει βαρύς, με τα έσοδα που προβλέπονται στον προϋπολογισμό να είναι φουσκωμένα κατά 1 δισ. ευρώ σε σχέση με την περσινή χρονιά. Οι υψηλοί φορολογικοί συντελεστές που ταλανίζουν την οικονομία οδηγούν στα υπερπλεονάσματα, που χρησιμοποιούνται από την κυβέρνηση για τη χρηματοδότηση των προεκλογικών παροχών σε στοχευμένο εκλογικό ακροατήριο. Η μείωση του ΕΝΦΙΑ θα αντισταθμιστεί εν μέρει από αυξήσεις στις αντικειμενικές αξίες.

Είναι χαρακτηριστικό ότι, σε σχέση με το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα που είχε καταθέσει η ίδια η κυβέρνηση στους Ευρωπαίους εταίρους, τα φορολογικά έσοδα που προβλέπονται στον Προϋπολογισμό είναι φουσκωμένα κατά 1 δισ. ευρώ.

Σύμφωνα με τα αναλυτικά στοιχεία που περιλαμβάνονται στους πίνακες του Προϋπολογισμού, τα συνολικά φορολογικά έσοδα πρόκειται να διαμορφωθούν το 2019 σε 51,115 δισ. ευρώ. Ωστόσο, στο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα προβλεπόταν ότι τα συνολικά φορολογικά έσοδα θα ανέρχονταν στα 50,192 δισ. ευρώ. 

Πρόκειται για φούσκωμα των φορολογικών εσόδων, που, σύμφωνα με το οικονομικό επιτελείο, θα προέλθει από την επιτάχυνση της ανάπτυξης της οικονομίας αλλά και τις παρεμβάσεις που θα γίνουν για την περαιτέρω καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. 

Συγκεκριμένα, ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας προβλέπεται ότι θα διαμορφωθεί στο 2,5% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος, από 2% που εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί φέτος.

Στην πράξη, οι υψηλοί φορολογικοί συντελεστές που ταλανίζουν την οικονομία προκαλούν υπεραπόδοση των φορολογικών εσόδων και οδηγούν στα υπερπλεονάσματα, που χρησιμοποιούνται από την κυβέρνηση για τη χρηματοδότηση των προεκλογικών παροχών σε στοχευμένο εκλογικό ακροατήριο. 

Παράλληλα, έρχονται μια σειρά από παρεμβάσεις για την καταπολέμηση της χρήσης μετρητών στην οικονομία, προκειμένου να καταπολεμηθεί η φοροδιαφυγή που κρύβεται πίσω από τη χρήση χρήματος σε φυσική μορφή. 

Στο πλαίσιο αυτό, έρχεται σύντομα φορολογικό νομοσχέδιο το οποίο θα προβλέπει την αύξηση των ελάχιστων ποσοστών δαπάνης με «πλαστικό χρήμα» για τους μισθωτούς και συνταξιούχους προκειμένου να τους αποδοθεί η έκπτωση φόρου που οδηγεί στο αφορολόγητο όριο.

Στο φορολογικό σκέλος του, ο Προϋπολογισμός προβλέπει τις εξής παρεμβάσεις:

– Τη μεσοσταθμική μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 260 εκατ. ευρώ. Η μείωση αυτή θα γίνει μέσω της καθιέρωσης ενός εκπτωτικού συντελεστή στο τελικό ποσό του φόρου για όσους έχουν ακίνητα συνολικής αντικειμενικής αξίας έως 200.000 ευρώ. Η μείωση αυτή αφορά μόνο τους μικροϊδιοκτήτες και τους προσφέρει έκπτωση μερικών δεκάδων ευρώ. Αντίθετα, η μεσαία ιδιοκτησία θα συνεχίσει να εξοντώνεται φορολογικά, καθώς ο ΕΝΦΙΑ θα παραμείνει στο ύψος του. Οι μειώσεις για το 2019 αφορούν μόνο όσους έχουν ακίνητα αντικειμενικής αξίας έως 200.000 ευρώ.

– Τη μείωση του εταιρικού φορολογικού συντελεστή κατά μία μονάδα από το 2019. Ο συντελεστής θα μειωθεί από το 29%, που είναι σήμερα, στο 28%. Η μείωση αυτή θα φανεί στα ταμεία των επιχειρήσεων από το 2020.

– Τη μείωση του συντελεστή φορολόγησης των μερισμάτων από το 15%, που είναι σήμερα, στο 10%. Η μείωση του συντελεστή θα φανεί στα μερίσματα που θα διανείμουν οι επιχειρήσεις το 2020.

– Την κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος για τις ανενεργές επιχειρήσεις και φυσικά πρόσωπα που έχουν ανενεργή ατομική επιχείρηση («μπλοκάκι»). Επίσης, καταργείται το ετήσιο τέλος επιτηδεύματος και για τις κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις τους.

Τρεις αυξήσεις και μία αλλαγή στα ακίνητα

Μπορεί ο ΕΝΦΙΑ να μειώνεται για τους μικροϊδιοκτήτες, όμως έρχονται τρεις επιβαρύνσεις και μία αλλαγή. Εντός του 2019 οι ιδιοκτήτες ακινήτων θα διαπιστώσουν ότι το φορολογικό τοπίο θα γίνει πιο αφιλόξενο σε σχέση με ό,τι ισχύει σήμερα.

Πιο συγκεκριμένα:

– Έρχεται κατάργηση του χαρτοσήμου και αντικατάστασή του με ένα νέο τέλος που θα αποδίδεται ηλεκτρονικά και θα είναι ενιαίο. Αυτό θα επηρεάσει τα μισθώματα επαγγελματικών χώρων, στα οποία σήμερα επιβάλλεται τέλος χαρτοσήμου ύψους 3,6%. Με την καθιέρωση του νέου ενιαίου ηλεκτρονικού τέλους συναλλαγών, αναμένεται να αυξηθεί ή στην καλύτερη περίπτωση να παραμείνει ίδια η επιβάρυνση των μισθωμάτων.

– Την 1η Ιανουαρίου θα τεθούν σε ισχύ οι νέες αντικειμενικές αξίες για όλους τους φόρους. Για τον φετινό ΕΝΦΙΑ έχουν ήδη τεθεί σε ισχύ, καθώς ο φόρος υπολογίστηκε με αυτούς. Αυτό σημαίνει ότι για το 37% των περιοχών, δηλαδή σε 3.792 ζώνες που οι τιμές ζώνης αυξάνονται, έρχεται και αύξηση του φορολογικού –και όχι μόνο– κόστους κάθε είδους μεταβίβασης, όπως είναι οι αγορές, γονικές παροχές και δωρεές.

– Τον Ιούνιο του 2019 έρχεται δεύτερη αύξηση των αντικειμενικών αξιών. Σύμφωνα με όσα έχει συμφωνήσει η κυβέρνηση με τους «θεσμούς», θα γίνουν συνολικά άλλες δύο αυξήσεις στις τιμές ζώνης προκειμένου οι αντικειμενικές να ευθυγραμμιστούν με τις εμπορικές αξίες των ακινήτων. Ο ΕΝΦΙΑ του 2019 θα υπολογιστεί με τις αυξημένες τιμές ζώνης, προκαλώντας μεγαλύτερη επιβάρυνση στην ήδη υπερφορολογημένη ακίνητη ιδιοκτησία.

– Το 2020 έχει προγραμματιστεί ακόμα μία αύξηση των τιμών ζώνης. Θα είναι η τρίτη και τελευταία, καθώς με αυτήν, όπως προβλέπει η συμφωνία κυβέρνησης-«θεσμών», θα γίνει η τελική εξίσωση των αντικειμενικών με τις εμπορικές αξίες των ακινήτων. Μετά την ολοκλήρωση των αυξήσεων θα τεθεί σε εφαρμογή ένας νέος μηχανισμός συνεχούς επικαιροποίησης των αντικειμενικών αξιών. Στο υπουργείο Οικονομικών στήνεται μια μόνιμη υπηρεσία υπολογισμού των εμπορικών τιμών που θα αναπροσαρμόζει ανά πάσα στιγμή τις φορολογικές αξίες, δηλαδή τις αντικειμενικές.

Του Σπύρου Δημητρέλη
capital.gr