Επιτέλους, μετά από πολλούς μήνες και πολλές διαρροές, η συμφωνία του Brexit (585 σελίδες) δημοσιεύτηκε. Και μάλιστα μπορεί κανείς να την κατεβάσει από το διαδίκτυο. Η Βρετανίδα πρωθυπουργός ολοκλήρωσε τις διαπραγματεύσεις της με την ΕΕ.
Για να το πούμε αλλιώς: Επιτέλους η Theresa May έκανε την επιλογή της ανάμεσα σε όλες τις κακές εναλλακτικές λύσεις που είχε στη διάθεσή της.
Διαπραγματεύτηκε μια συμφωνία η οποία εγγυημένα θα αποδειχτεί αντιδημοφιλής, καθιστώντας αντιδημοφιλή και την ίδια.
Ήδη, μέλη του δικού της κόμματος ζητάνε ψήφο μη εμπιστοσύνης για την κυβέρνησή της…
Δυο από τους υπουργούς της παραιτήθηκαν, και έπονται κι άλλοι.
Η συμφωνία ίσως δεν περάσει από τη βουλή των Κοινοτήτων, αφού προς το παρόν δύσκολα θα βρεθεί η απαραίτητη πλειοψηφία.
Και όμως, μετά από τόσους μήνες και τόσες διαρροές, είναι πλέον ξεκάθαρο ότι κανείς άλλος δεν θα μπορούσε να πετύχει κάτι καλύτερο. Απλά, δεν υπάρχουν καλύτερες διαθέσιμες λύσεις.
Η May θα μπορούσε κάλλιστα να αποσύρει το ΗΒ εντελώς εκτός της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς, και της τελωνειακής ένωσης. Αυτό όμως θα απαιτούσε να στήσει τελωνειακά σύνορα στην Ιρλανδία, ή να δημιουργήσει ντε φάκτο τελωνειακά σύνορα στην ιρλανδική θάλασσα.
Η Ιρλανδία, με τη στήριξη της ΕΕ, αρνήθηκε την πρώτη λύση, ενώ πολλοί Βορειοιρλανδοί, συμπεριλαμβανομένων των εταίρων της May στη συγκυβέρνηση, (του Δημοκρατικού Ενωτικού Κόμματος) αρνήθηκαν να δεχτούν θαλάσσια σύνορα.
Το αποτέλεσμα ήταν η May να επιλέξει να παραμείνει εντός της τελωνειακής ένωσης, λίγο πολύ ως ένα προσωρινό μέτρο, μέχρι να συμφωνηθεί κάτι άλλο.
Όμως, στο πιο συγκλονιστικό εδάφιο της συμφωνίας, η Βρετανία αφήνει αυτή την προσωρινή λύση διάπλατα ανοικτή.
Η May δηλαδή συμφώνησε να παραταθεί το στάτους του ΗΒ ως μέλος της ΕΕ χωρίς δικαίωμα ψήφου μέχρι την 31 Δεκεμβρίου του 20χχ…
Με άλλα λόγια, το ΗΒ παραμένει στον εμπορικό χώρο της Ευρώπης μέχρι… οποτεδήποτε!
Αυτή η συμφωνία επιτρέπει στον καθένα να τη μισήσει, και να διαφωνήσει για κάτι.
Οι οπαδοί της εξόδου είναι οργισμένοι επειδή η συμφωνία αυτή σημαίνει πως η χώρα τους θα είναι υποχρεωμένη επ’ αόριστον να ακολουθεί τους κανόνες της ευρωπαϊκής ενιαίας αγοράς, αλλά δεν θα μπορεί να τους διαμορφώσει. Και μάλιστα, θα είναι πολύ δύσκολο για τη Βρετανία να επιδιώξει εμπορικές συνεργασίες με τρίτα μέρη.
Η εμπορική ευελιξία, που υποτίθεται πως θα ήταν το μεγάλο πλεονέκτημα του Brexit, μετατρέπεται έτσι σε ένα μακρινό όνειρο.
Από την πλευρά τους, οι πολέμιοι της εξόδου είναι εξίσου θυμωμένοι, αφού η συμφωνία αφήνει την Βρετανία πιο ανίσχυρη από ποτέ, και χωρίς καμιά επιρροή.
Οι Βορειοιρλανδοί μισούν τη συμφωνία επειδή αφήνει να εννοηθεί ότι ίσως καταλήξουν τελικά σε μια διαφορετική εμπορική σχέση με την ΕΕ, απ’ ότι η υπόλοιπη Βρετανία.
Οι Σκοτσέζοι είναι πυρ και μανία επειδή θα προτιμούσαν μια εγγύηση παρόμοια με εκείνη της Βόρειας Ιρλανδίας, κ.ο.κ.
Να το πούμε ξανά: Αυτή ήταν η καλύτερη δυνατή συμφωνία. Δεν υπάρχει άλλη βιώσιμη λύση. Κανείς δεν έχει να προτείνει κάτι καλύτερο.
Κανείς απ’ όσους υπουργούς παραιτήθηκαν δεν πρότεινε κάτι άλλο.
Δεν υπάρχει δηλαδή ένα ιδανικό Brexit, που θα μπορούσε να επιτευχθεί, ακόμη κι αν υπήρχε κάποιος με την θέληση να το πετύχει.
Οι μόνες εναλλακτικές λύσεις που είναι διαθέσιμες είναι να μη γίνει καμιά συμφωνία, δηλαδή να φύγει η Βρετανία απ όλες τις εμπορικές ρυθμίσεις της με την ΕΕ, με όλο το χάος που κάτι τέτοιο συνεπάγεται, ή να μην γίνει καν το Brexit.
Με άλλα λόγια, η φαντασίωση του Brexit επιτέλους κατέρρευσε.
Κι αυτή η συμφωνία που επιτεύχθηκε μπορεί να είναι εντελώς χάλια, αλλά μόνο έτσι μπορεί να υπάρξει ένα συμφωνημένο Brexit.
Anne Applebaum
