Η στήλη τα τελευταία δυόμιση χρόνια έχει αποδειχτεί τραγικά άστοχη σε σχέση με το ενδεχόμενο ολοσχερούς κατάρρευσης των δημόσιων οικονομικών και της οικονομίας συνολικότερα.
Ενώ κατά το πρώτο εξάμηνο του 2015 είχε αποδειχτεί εύστοχη σε σχέση με το κλείσιμο των τραπεζών, την επιβολή capital controls και τη συντριπτική ήττα της ελληνικής κυβέρνησης στην αναμέτρηση με την Ευρωζώνη που οδήγησε στην “κωλοτούμπα” του κ. Τσίπρα…
Αυτό που επιβεβαιώθηκε μετά το Καλοκαίρι του 2015 ( ενδεχομένως πρόσκαιρα) είναι η εκτίμηση του Ευάγγελου Βενιζέλου περί “στασιμοχρεοκοπίας” μιας κατάστασης που δεν συνιστά τυπική χρεοκοπία αλλά ούτε ανάταξη αλλά μια αργή διολίσθηση όλο και χαμηλότερα ανάλογα με τις αναταράξεις της διεθνούς οικονομίας.
Η στασιμότητα αυτή έχει προσφέρει μέχρι τώρα την ευκαιρία στους Ευρωπαίους να διαχειριστούν πολιτικά το ελληνικό πρόβλημα, μεταθέτοντας μια οριστική συνάντηση του “κόμπου” με το “χτένι” για αργότερα όταν οι συνθήκες θα είναι καλύτερες.
Έχει προσφέρει επίσης στην κυβέρνηση των “απίθανων” τύπων που προσποιούνται πως εφαρμόζουν κάποιο σχέδιο εξόδου από την κρίση τη δυνατότητα να ισχυρίζονται πως το σχέδιο είναι ρεαλιστικό και αποτελεσματικό.
Η μετάθεση μιας ολοσχερούς κατάρρευσης της ελληνικής πραγματικότητας δεν ήταν αποτέλεσμα κάποιων μεταρρυθμίσεων που ακύρωσαν τα αίτια της ελληνικής χρεοκοπίας του 2010 ούτε της ατελούς εφαρμογής του τρίτου μνημονίου των δανειστών.
Η μετάθεση μιας ολοσχερούς κατάρρευσης ήταν προσωρινή και συγκυριακή κάποιων διεθνών εξελίξεων όπως η ραγδαία πτώση της τιμής του πετρελαίου μετά το 2015 και της αύξησης της ζήτησης για εξαγωγές και τουριστικές υπηρεσίες που δημιούργησε το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ.
Μπορεί η Ελλάδα να μην συμμετείχε άμεσα στο πρόγραμμα αλλά τα 300 εκατ. Ευρωπαίων που είχαν πρόσβαση στο δωρεάν χρήμα που μοίρασε η ΕΚΤ ξόδεψαν ένα μικρό μέρος στην Ελλάδα.
Σ’ αυτό οφείλεται ένα σημαντικό μέρος της αύξησης των τουριστών και η οριακή αύξηση των εξαγωγών τον τελευταίο χρόνο.
Προκειμένου να έχουμε μια εικόνα της τάξης μεγέθους του οφέλους που προέκυψε για την ελληνική οικονομία αρκούν μερικοί υπολογισμοί με βάση τις διακυμάνσεις της τιμής του πετρελαίου μόνο.
Κατά την τριετία 2012-15 όταν η τιμή του πετρελαίου ήταν πάνω από τα 100 δολάρια το βαρέλι η Ελλάδα πλήρωσε για εισαγωγές καυσίμων (17,4 δισ. Ευρώ το 2012+16,4 δισ. το 2013+15,3 δισ. Ευρώ το 2014) περί τα 49,1 δισ. Ευρώ.
Κατά την τριετία 2015-17 όταν η τιμή έπεσε κάτω από τα 50 δολ. από την ελληνική οικονομία έφυγαν (10,9 δισ. Ευρώ το 2015 + 8,9 δισ. Ευρώ το 2016 + 11,6 δισ. Ευρώ το 2017) περί τα 31,4 δισ. Ευρώ.
Σε μια τριετία έμειναν στη χώρα περί τα 17,7 δισ. Ευρώ.
Σε αυτά αν προσθέσουμε και τη βελτίωση των εισροών από την αύξηση της τουριστικής κίνησης συν τη μικρή αύξηση των εξαγωγών έχουμε ένα όφελος πάνω από 20-25 δισ. Ευρώ σε μια τριετία η οποία δεν οφείλεται σε βελτίωση των συνθηκών της ελληνικής οικονομίας ή του πολιτικού περιβάλλοντος αλλά σε εξωγενείς παράγοντες που δεν επηρεάζονται από ελληνικές αποφάσεις.
Προκειμένου να αντιληφθεί κάποιος τη σημασία της “ένεσης” της ελληνικής οικονομίας με 7-8 δισ. ετησίως αρκεί να αναλογιστεί πως το ποσό αυτό ξεπερνά τα ποσά που εισπράττει το ελληνικό δημόσιο από φόρους όπως ο ΕΝΦΙΑ και η φορολογία των επιχειρήσεων.
Για να αντιληφθεί επίσης κάποιος τι σημαίνει η αύξηση της τιμής του πετρελαίου πάνω από τα 60 δολάρια το βαρέλι αρκεί να διαβάσει μια επιχειρηματική είδηση που δημοσιεύτηκε πριν από λίγες μέρες.
Η είδηση αφορά τα αποτελέσματα της Attica Group του ναυτιλιακού ομίλου που διαθέτει τα Blue Stars, Super Fast Hellenic Seawayes. Ενώ το 2017 υπήρξε αύξηση του μεταφορικού έργου σε όλες τις κατηγορίες εσόδων (αύξηση επιβατών κατά 2,2%, Ι.Χ. οχημάτων κατά 5,7% και φορτηγών αυτοκινήτων κατά 3,5%) σε σχέση με το 2016 και οι ενοποιημένες πωλήσεις ανήλθαν στα €271,5 εκατ. έναντι 268,6 εκατ. το 2016, τα κέρδη εξανεμίστηκαν.
Αναλυτικά, τα ενοποιημένα κέρδη EBITDA ανήλθαν στα €50,4 εκατ. έναντι €70,0 εκατ. το 2016, ενώ τα κέρδη μετά από φόρους ανήλθαν σε €1,2 εκατ. έναντι €20,3 εκατ. το 2016.
Η ανωτέρω απόκλιση στην κερδοφορία, σχετίζεται σε σημαντικό βαθμό με την αύξηση της τιμής των καυσίμων (μέση ετήσια αύξηση άνω του 27%) που επιβάρυνε τον Όμιλο με ποσό €22 εκατ.
Στην καλύτερη χρονιά όλων των εποχών για τον ελληνικό τουρισμό με τις αφίξεις να ξεπερνούν τα 30 εκατ. ένας άμεσα εμπλεκόμενος στον κλάδο όμιλος μετά βίας και μετά από προσπάθεια απέφυγε να εμφανίσει ζημιές, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για τον αντίκτυπο στην υπόλοιπη σχετιζόμενη με αυτόν οικονομική δραστηριότητα (προμηθευτές, τράπεζες, μετόχους εργαζόμενους κλπ).
Παρεμπιπτόντως το 2017 η μέση τιμή του πετρελαίου κυμάνθηκε μεταξύ 45-50 δολάρια το βαρέλι έναντι περίπου 40 δολ. το 2016, ενώ το 2018 κατά το α’ εξάμηνο κινείται πάνω από τα 60 δολάρια το βαρέλι.
Τις τελευταίες δεκαετίες όλες οι διεθνείς οικονομικές κρίσεις που οδήγησαν σε υφέσεις και χρηματιστηριακά κραχ ακολούθησαν περιόδους μετά από άνοδο της τιμής του πετρελαίου και σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής με άνοδο των επιτοκίων.
Στο μέσον μιας τέτοιας συγκυρίας βρισκόμαστε και τώρα.
Για τούτο είναι πολύ πιθανό η περίοδος “στασιμοχρεωκοπίας” για την Ελλάδα της τελευταίας τριετίας ενδεχομένως να βαίνει προς το τέλος της και μαζί με αυτήν και οι “αλκυονίδες” κατά το μέσον της βαρυχειμωνιάς που εγκαινίασε η χρεοκοπία του 2010.
Κ.Στούπας
capital.gr