Η επιτυχής ολοκλήρωση των stress tests και η επικείμενη λήξη του τρίτου μνημονίου δίνει μία ακόμη αφορμή στα κυβερνητικά στελέχη για εύκολες υποσχέσεις, αυτή τη φορά για την οριστική κατάργηση των περιορισμών στις κινήσεις κεφαλαίων.
Οι καταθέτες, όμως, δεν ξεχνούν ότι από την πρώτη σχεδόν ημέρα επιβολής των capital controls και σε τακτά χρονικά διαστήματα, η κυβέρνηση τάζει ότι θα αποσυρθούν σύντομα.
Το μόνο σίγουρο σήμερα είναι ότι για να φτάσουμε στο σημείο να μπορούμε να σηκώνουμε όσα χρήματα θέλουμε από τις τράπεζες και να διενεργούμε χωρίς κανένα περιορισμό συναλλαγές με το εξωτερικό, θα περάσει πολύς καιρός. Στο σημείο που βρισκόμαστε, ο χρόνος διεξαγωγής των εκλογών θα αποτελέσει καταλυτικό παράγοντα για την χαλάρωση και οριστική άρση των capital controls.
Στο γραφείο του Ευκλείδη Τσακαλώτου υπάρχει ένας οδικός χάρτης για τη χαλάρωση των περιορισμών, η κατάρτιση του οποίου αποτελούσε μνημονιακή υποχρέωση. Το σχέδιο αναφέρει ότι για να απελευθερωθούν οι συναλλαγές θα πρέπει:
-να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη στο τραπεζικό σύστημα, να επιστρέψουν οι καταθέσεις και να μηδενιστεί ο ELA,
-να ανακτήσει το δημόσιο επαρκή πρόσβαση στις αγορές,
-να σταθεροποιηθεί η ανάκαμψη της οικονομίας με στιβαρές επιδόσεις,
-να υπάρξει πρόοδος στη βιωσιμότητα του χρέους,
-να υπάρχει χρηματοπιστωτική και πολιτική σταθερότητα.
Οι καταθέσεις δεν επιστρέφουν με τον επιθυμητό ρυθμό και ο ELA εκτιμάται ότι θα μηδενιστεί εκτός απροόπτου στο τέλος του 2018. Πριν λίγο καιρό η Moody’s είχε αναφέρει ότι τα 5 δισ. ευρώ καταθέσεων που επέστρεψαν το 2017 αντικατοπτρίζουν την πρόοδο στην εφαρμογή του μνημονίου που λήγει τον Αύγουστο αλλά και τη μικρή ανάκαμψη της οικονομίας.
Με άλλα λόγια, ο οίκος λέει μην περιμένετε σημαντικές επιστροφές καταθέσεων στο σύστημα εξαιτίας της λήξης του μνημονίου αν η ανάπτυξη δεν ανεβάσει ταχύτητα. Για να αποκατασταθεί πλήρως η εμπιστοσύνη προς τις τράπεζες θα πρέπει να μειωθούν σημαντικά τα «κόκκινα» δάνεια και όλοι γνωρίζουμε ότι η πρώτη φάση μείωσης διαρκεί έως το τέλος του 2019. Τότε θα έχουμε την πρώτη ουσιαστική αποτίμηση της κατάστασης.
Εκτός, όμως, από τα «κόκκινα» δάνεια, έχουμε και τις εκλογές, οι οποίες μπορούν να λειτουργήσουν και ευεργετικά αλλά και ανασταλτικά για τα capital controls, ανάλογα με τον χρόνο διεξαγωγής τους. «Είναι σχεδόν απίθανο να δούμε πλήρη άρση των capital controls πριν τις επόμενες εκλογές, οι οποίες με τα σημερινά δεδομένα θα διενεργηθούν τον Οκτώβριο του 2019, που σημαίνει ότι θα μπούμε στη νέα δεκαετία με περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων», εκτιμά στο liberal.gr ανώτερος τραπεζικός παράγοντας σχολιάζοντας το κλίμα στην αγορά.
Σύμφωνα με τον ίδιο, είναι απόλυτα φυσιολογικό για αρκετούς μήνες πριν τις επόμενες βουλευτικές εκλογές να «παγώσει» η διαδικασία χαλάρωσης των capital controls. Αν όμως η οι εκλογές γίνουν σύντομα και υπάρξει πολιτική αλλαγή και η επόμενη κυβέρνηση καταφέρει να αξιοποιήσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το βελτιωμένο κλίμα και το momentum, τότε η χαλάρωση μπορεί να γίνει πολύ ποιο γρήγορα.
Τι σημαίνει η μέχρι σήμερα χαλάρωση
Την 1η Μαρτίου εφαρμόστηκε η πρώτη αύξηση του ορίου ανάληψης μετρητών από τις τράπεζες. Χρειάστηκαν σχεδόν 1.000 ημέρες (974 για την ακρίβεια) με capital controls για να αποφασιστεί το πρώτο βήμα για την πλήρη απελευθέρωση των κεφαλαιακών περιορισμών που επιβλήθηκαν τον Ιούνιο του 2015.
Μαζί με την αύξηση του ορίου ανάληψης απελευθερώθηκε και ο περιορισμός του ανοίγματος λογαριασμού, ενός πολύ κρίσιμου μέτρου για την λειτουργία των capital controls. Στην ουσία η απελευθέρωση του ανοίγματος νέου λογαριασμού σημαίνει ότι περιορίζεται σημαντικά ο φόβος «κουρέματος» των καταθέσεων, αφού γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο επιβλήθηκε, για να εμποδίζει δηλαδή το σπάσιμο σε καταθέσεις των 100 χιλ. ευρώ. Αυτός ο φόβος αφορά την πλευρά των καταθετών.
Με την οικονομία να σέρνεται κάθε χρόνο και την πραγματική ανάκαμψη να καθυστερεί, ο συγκεκριμένος φόβος κινδυνεύει να… ποτίσει για πάντα το DNA των ελληνικών τραπεζών. Επιβεβαιώνονται έτσι όσοι υποστηρίζουν εδώ και σχεδόν 3 χρόνια ότι η έννοια της τραπεζικής πίστης στην Ελλάδα έχει υποστεί ανεπανόρθωτο πλήγμα που δύσκολα θα επουλωθεί.
Όλα αυτά σημαίνουν ότι τα capital controls δύσκολα θα «εξαφανιστούν».
Η λήξη του μνημονίου χωρίς προληπτική γραμμή στήριξης σε συνδυασμό με την αβεβαιότητα στις αγορές και το «φάντασμα» των εκλογών, αναγκάζουν την κυβέρνηση να τηρήσει ευλαβικά τον οδικό χάρτη και έτσι δεν αποκλείεται να μπούμε ακόμη και στο 2020 με capital controls.
Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
liberal.gr