Η μελαγχολική σύγκριση της χώρας μετά το θαύμα των Βαλκανικών Πολέμων με τη σημερινή χρεοκοπία

Από το Δημήτρη Γαρούφα*

Το 2012, με τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912 και την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης και της Μακεδονίας, μου ζητήθηκε από φορέα της Θεσσαλονίκης να κάνω κάποια ομιλία με σύγκριση του τότε με το σήμερα και επισήμανση των διαφορών.

Ψάχνοντας αρχεία και τις εφημερίδες της εποχής επισημαίνω ότι το ελληνικό κράτος έχει υποβαθμίσει απαραδέκτως αυτήν τη χρονική περίοδο. Δεν αναφέρομαι μόνο στο γεγονός ότι το 1912 διπλασιάστηκε η Ελλάδα γεωγραφικά και πληθυσμιακά, αλλά . ότι την περίοδο 1910-1912, μέσα σε δύο χρόνια, εκσυγχρονίστηκαν οι θεσμοί και απέκτησε την εικόνα σύγχρονου, δημοκρατικού κράτους.

Από αυτήν τη στήλη δεν μπορούμε να πούμε πολλά, αλλά το έτος 1912 αποτελεί πραγματικό ορόσημο για την ελληνική Ιστορία, γιατί αυτή τη χρονιά η Ελλάδα διπλασιάστηκε γεωγραφικά και πληθυσμιακά, και έτσι η μέχρι τότε «μικρή» Ελλάδα έγινε πλέον μεγάλο, υπολογίσιμο κράτος.

Το 1912 αποτελεί ορόσημο και για τα Βαλκάνια, γιατί ήταν η μοναδική φορά που συνεργάστηκαν πραγματικά οι βαλκανικές χώρες και διέλυσαν την Οθωμανική Αυτοκρατορία, μοιράζοντας τις περιοχές που απελευθέρωσαν (ανάλυση αυτής της βαλκανικής συνεργασίας και των αποτελεσμάτων της γίνεται στο βιβλίο μου με τίτλο «Με το βλέμμα στο μέλλον», εκδ. ΙΑΝΟΣ, 2014, σελ. 145-156), αλλά δυστυχώς η συνεργασία αυτή δεν επαναλήφθηκε μετέπειτα, ενώ η Τουρκία φροντίζει επιμελώς να μην επαναληφθεί και για έργα ειρήνης στο μέλλον, γιατί, αν επαναληφθεί, συρρικνώνεται ο ρόλος της στην ευρύτερη περιοχή.

Για να φτάσουμε σε αυτήν την Ελλάδα, χρειάστηκε να προηγηθεί η στρατιωτική επανάσταση το 1909 που σάρωσε τον παλαιοκομματισμό, αλλά και η μετάκληση από την Κρήτη του Ελ. Βενιζέλου που οδήγησε σε ανόρθωση της χώρας… Ο Σπ. Μαρκεζίνης στην «Πολιτική ιστορία» του (τόμος 3, σελ. 246) αναφέρει ότι το 1911 ο Προϋπολογισμός της Ελλάδας είχε έσοδα 142.519.218 δρχ. και έξοδα 130.638.154 δρχ., ενώ και το 1914, μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους και τον διπλασιασμό της Ελλάδας, ο Προϋπολογισμός ανέφερε έσοδα 567.147.742 δρχ. και έξοδα 555.260.269 δρχ. Δηλαδή ακόμη και την πολεμική περίοδο, με πολεμικές δαπάνες, η τότε Ελλάδα είχε πλεονασματικούς Προϋπολογισμούς…

Αλλά τότε η Ελλάδα μεγαλούργησε γιατί ήταν ενωμένη και είχε άξια ηγεσία, με αρχιστράτηγο τον διάδοχο Κωνσταντίνο και πρωθυπουργό τον Ελ. Βενιζέλο, ηγέτη μεγάλου βεληνεκούς που μιλούσε σαν ίσος προς ίσο με τους ηγέτες των μεγάλων χωρών, ο οποίος μιλώντας στις 5/10/1912 στο Φάληρο στα πληρώματα των πολεμικών πλοίων μας τους είπε: «Η πατρίς αξιοί από υμάς όχι απλώς να αποθάνητε υπέρ αυτής. Αυτό θα ήταν το ολιγώτερον. Αξιοί να νικήσετε. Και διά τούτο έκαστος εξ ημών και θνήσκων ακόμη μίαν μόνον σκέψιν πρέπει να έχει: πώς να εντείνει τας δυνάμεις του μέχρι της τελευταίας πνοής όπως οι εναπομείναντες νικήσωσι».

Μελαγχολεί κάποιος όταν διαβάζει για την τότε Ελλάδα και τη συγκρίνει με τη σημερινή. Τα τελευταία 30 – 40 χρόνια (με κάποιες εξαιρέσεις) είχαμε πολιτικούς που μπέρδευαν το νόμιμο με το ηθικό, ασχολούνταν με offshore εταιρίες και, στερούμενοι οράματος, εκμαύλιζαν τους πολίτες με ρουσφετολογικές παροχές και διορισμούς, αρκούμενοι στην απλή διαχείριση της εξουσίας, με αποτέλεσμα τη χρεοκοπία της χώρας που έφτασε να θυμίζει την προ του 1909 Ελλάδα, που λειτουργούσε ως επαίτης στο διεθνές προσκήνιο. Ο ελληνικός λαός ήταν ίδιος και το 1912 και σήμερα, με προτερήματα, αλλά και πολλές, πολλές αδυναμίες… H εμφανής διαφορά είναι στην ηγεσία, γιατί ο Ελ. Βενιζέλος είχε το σθένος να λέει και «όχι» στους πολίτες, όταν χρειαζόταν, αλλά και να τους συνεγείρει σε εθνικούς αγώνες, όταν επιβαλλόταν, λειτουργώντας ηγετικά και εμπνέοντας με το παράδειγμά του… Και γι’ αυτό στους Βαλκανικούς Πολέμους τα παιδιά του δεν υπηρετούσαν στην Αθήνα, αλλά μάχονταν στην πρώτη γραμμή.

Οι Ελληνες πολίτες έχουν κάνει πολλά λάθη, έχουν φοβερά ελαττώματα, αλλά και σε στιγμές έξαρσης μπορούν να κάνουν θαύματα. Χρειάζονται ηγεσία με όραμα που θα δίνει το παράδειγμα και ιστορικά αποδείχθηκε ότι, όταν υπήρχε τέτοια ηγεσία, ο Ελληνισμός μεγαλουργούσε. Οι πραγματικοί ηγέτες δεν κρύβονται πίσω από τους πολίτες, ισχυριζόμενοι ότι «όλοι μαζί τα φάγαμε», και κυρίως έχουν το θάρρος να λένε και «όχι», όταν πρέπει, και αυτό το «όχι» τούς κάνει να καταξιώνονται στη λαϊκή ψυχή. Μία λέξη είπε ο Ι. Μεταξάς ως συγκερασμό λόγου και πράξης, και συνήγειρε τους πολίτες το 1940 με αποτέλεσμα λαϊκό έπος αντάξιο των ενδοξοτέρων στιγμών της Ιστορίας μας, ενώ και ο Ελ. Βενιζέλος καταξιώθηκε ως ηγέτης στη συνείδηση των πολιτών, όταν το 1910 μιλώντας σε συγκέντρωση στην Αθήνα σε πολίτες που ζητούσαν Συντακτική Βουλή απάντησε από τον εξώστη: «Είπα αναθεωρητική». Και όπως έγραφε εφημερίδα της εποχής: «Το πλήθος εσιώπησε και η Ελλάς απέκτησε ηγέτη».

Σήμερα η χώρα έχει ανάγκη ηγεσία με όραμα, που με το παράδειγμά της θα μπορεί να εμπνεύσει και να συνεγείρει τους πολίτες σε πανεθνική προσπάθεια αναγέννησης της χώρας.

*Δικηγόρος, πρώην πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης

Πηγή

Share.