Η Ελλάδα μοιάζει με ένα υπερφορτωμένο σαραβαλάκι που χρειάζεται γενική επισκευή.
Χρειάζεται εκτεταμένες λαμαρινοδουλειές (δημόσιο), καινούργια ηλεκτρολογικά και κυρίως μια καινούργια μηχανή, δηλαδή ένα νέο οικονομικό μοντέλο.
Το 2010 το σαραβαλάκι έπεσε σε μια λακκούβα και έγινε “σμπαράλια”.
Τώρα επειδή βρέθηκε σε κατηφόρα και “τσουλάει” (φθηνό πετρέλαιο, μηδενικά επιτόκια και ανάπτυξη 2,5% στην Ε.Ε) προσπαθούν να μας πείσουν πως έχουμε να κάνουμε με ένα κανονικό αυτοκίνητο που θα μας πάει εκεί που απαιτούν οι εκάστοτε περιστάσεις τα επόμενα 30-50 χρόνια.
Όλες οι ενδείξεις εντός και εκτός συγκλίνουν πως έχουμε μπροστά μας και άλλη “λακκούβα” η οποία μάλλον θα αποδειχτεί μεγαλύτερη και καθοριστικότερη από την πρώτη.
Το σαραβαλάκι αυτή τη φορά είναι σε πολύ χειρότερη κατάσταση από αυτήν που ήταν το 2008-10.
Κοιτάξτε πόσες καταθέσεις είχε το 2010 και πόσοι νέοι το έχουν εγκαταλείψει εν τω μεταξύ.
Κάθε στέλεχος που απομακρύνεται από την Ελλάδα μοιάζει με “μπουζί” που τίθεται εκτός από το δυναμικό που δίνει ανάφλεξη στη μηχανή.
Κάθε νοικοκυριό που μεταναστεύει είναι ένας ίππος λιγότερος από τη μηχανή.
Κάθε διορισμός στο δημόσιο είναι μια λαμαρίνα που προστίθεται. Κάθε θέση ημιαπασχόλησης είναι γέρικος ίππος στη θέση ενός νέου και ρωμαλέου…
Φορέστε λοιπόν σφιχτά τις ζώνες ασφαλείας και περιμένετε την επόμενη “λακκούβα” και τις συνέπειες που θα δρομολογήσει.
Η προηγούμενη “λακκούβα” ανέτρεψε το παλιό πολιτικό σκηνικό και έφερε νέες δυνάμεις στο προσκήνιο οι οποίες αποδεικνύονται χειρότερες από την άσχημη πλευρά των προηγούμενων.
Η επόμενη είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει το σαραβαλάκι για οριστική απόσυρση. Μαζί και την οικονομικοπολιτική ελίτ που κυριάρχησε τις τελευταίες δεκαετίες.
Αποτελεί ψευδαίσθηση η πεποίθηση πως την “σκαπουλάραμε”… και θα αρχίσουμε να μοιράζουμε πάλι συντάξεις και αργομισθίες.
Την περασμένη εβδομάδα στάθηκε αρκετό ένα άγνωστος “πιτσιρικάς” να φωνάξει πως ο βασιλιάς είναι γυμνός και μια από τις πλέον δυναμικές τα τελευταία 20 χρόνια ελληνικές πολυεθνικές να κινδυνέψει με διάλυση ή επιθετική εξαγορά.
Εν τω μεταξύ αν συγκρίνατε τα θεμελιώδη μεγέθη της εισηγμένης με τα θεμελιώδη μεγέθη της Ελλάδας θα είναι σαν να συγκρίνετε το σαραβαλάκι με ένα γρήγορο αυτοκίνητο σε καλή κατάσταση που χρειάζεται ίσως αλλαγή φίλτρων καυσίμου.
Και όμως μια έκθεση από έναν άγνωστο στάθηκε ικανή σε τρεις συνεδριάσεις να της αφαιρέσει της πολυεθνικής το 50% της ήδη υποτιμημένης αξίας της στην αγορά.
Τι θα συμβεί αν κάποιος ένα πρωινό φωνάξει: “Ποιο θηριώδες πρωτογενές πλεόνασμα; Η Ελλάδα παρά τα μνημόνια, το φθηνό πετρέλαιο και τα μηδενικά επιτόκια βγάζει ακόμη πρωτογενή ελλείμματα…”
Γιατί αν αθροίσετε τις ληξιπρόθεσμες οφειλές του δημοσίου, τις 200 χιλ. συντάξεις που καθυστερούν να πληρωθούν και την αύξηση του κυφού βραχυπρόθεσμου δανεισμού (που έχει στοιχειοθετήσει με ακρίβεια και παρουσιάσει δημόσια ο κ. Γ. Προκοπάκης) το θηριώδες πλεόνασμα θα κάνει φτερά.
Αυτό που θα μείνει θα είναι η χαμένη αξιοπιστία και τα Greek Statistics για δεύτερη φορά μέσα σε μια δεκαετία.
Αν η Ελλάδα ήταν εισηγμένη εταιρεία θα είχε έναν ισολογισμό (προϋπολογισμό-απολογισμό) με τεράστιο πρωτογενές πλεόνασμα (δηλαδή κέρδη) η αύξηση του οποίου όμως δεν προκύπτει από αύξηση λειτουργικών ταμειακών ροών (έσοδα από φορολογία εισοδήματος, ΦΠΑ, αύξηση του ΑΕΠ) αλλά προκύπτει από δύσκολα προσδιορίσιμες λογιστικές αλχημείες.
Γιατί μια εταιρεία ή μια χώρα “πειράζουν” τον ισολογισμό τους;
Για πολλούς λόγους…
Ένας από αυτούς είναι για να εξασφαλίσει μεγαλύτερα δάνεια από τις τράπεζες με καλύτερους όρους.
Σε περιόδους χρηματιστηριακής “φούσκας” παραποιούν τα μεγέθη προκειμένου να κερδίσουν από την άνοδο των μετοχών.
Στις χώρες παραποιούν τα μεγέθη του προϋπολογισμού προκειμένου να δανειστούν περισσότερα και να μοιράσουν αυξήσεις προκειμένου να “ψαρέψουν” ψήφους ή να αναθέσουν δημόσια έργα για να εισπράξουν εκτός από ψήφους και… μίζες!
Οι καλές διοικήσεις των εταιρειών υπόκεινται σε αυξημένο έλεγχο μέσω αυστηρών κανόνων εταιρικής διακυβέρνησης (στα κράτη είναι οι ανεξάρτητες αρχές όπως το γραφείο προϋπολογισμού της Βουλής, η Κεντρική Τράπεζα κλπ). Στην Ελλάδα η εκάστοτε κυβέρνηση (και πολύ περισσότερο η τωρινή) διορίζει τους αφισοκολητές και τους κηπουρούς της στις ανεξάρτητες αρχές.
Οι καλοί μάνατζερ μπορεί να αυξήσουν τον δανεισμό προκειμένου να επιταχύνουν την ταχύτερη ανάπτυξη της εταιρείας. Οι συνετοί το κάνουν με μέτρο, οι άλλοι αυξάνοντας υπερβολικά το ρίσκο.
Οι κακοί μάνατζερ, όπου δεν υπάρχουν κανόνες εταιρικής διακυβέρνησης και τα πρόσωπα των βασικών μετόχων συμπίπτουν με αυτά των διευθυντών, συνήθως έχουν ύποπτους σκοπούς, ο προφανέστερος των οποίων είναι να “κλέψουν” την ίδια τους την εταιρεία.
Όταν διοικείς μια πολυμετοχική εταιρεία, κλέβοντας, κλέβεις τους άλλους μετόχους. Αν εγώ έχω το 10% μιας επιχείρησης την οποία όμως διευθύνοντας κρατώ για τον εαυτό τα 50 από τα 100 ευρώ κέρδη, στο τέλος οι μέτοχοι μοιραζόμαστε από 5 ευρώ αντί των 10 που θα αναλογούσαν κανονικά. Εγώ μένω με 55 και οι άλλοι με 5.
Στις ιδιωτικές επιχειρήσεις όμως επειδή πρέπει να δημιουργήσουν συνθήκες εμπιστοσύνης για να βάλουν οι επενδυτές – μέτοχοι τα λεφτά τους, οι κλοπές αποτελούν την εξαίρεση (στις σοβαρές καπιταλιστικές αγορές).
Στα κράτη η εξαίρεση είναι να μην κλέβει κάποιος την “εταιρεία” αφού επί της ουσίας διαχειρίζεται μόνο χρήματα άλλων, τα οποία το κράτος παίρνει μέσω φόρων και εισφορών παρά τη θέλησή τους…
Καθώς στις ιδιωτικές επιχειρήσεις τα στελέχη που παράγουν ανάπτυξη και κέρδη για την επιχείρηση και τους μετόχους δεν το κάνουν με ένα μισθό Δημοσίου αλλά αμείβονται πλουσιοπάροχα, αποτελεί μεγάλο ρίσκο να προσπαθήσουν να επωφεληθούν δια της… πλαγίας.
Αν βγάλουν κακή φήμη στην αγορά καμία συνέλευση μετόχων δεν θα του εμπιστευτεί στο μέλλον τη διοίκηση κάποιας εταιρείας.
Αυτό όμως δεν είναι απόλυτο γιατί η απληστία όπως και η ψυχή του ανθρώπου μόνο με άβυσσο μπορούν να συγκριθούν.
Τα πράγματα είναι πιο δύσκολα στο δημόσιο καθώς είναι σύνηθες άνθρωποι που δεν καταφέρνουν να κερδίσουν μια άνετη ζωή στον ιδιωτικό τομέα να καλούνται να διαχειριστούν πόρους πολύ μεγαλύτερους απ’ οποιασδήποτε ιδιωτικής επιχείρησης με χειραγωγούμενες και ελλιπείς ελεγκτικές αρχές.
Αυτά που έγιναν στο ελληνικό χρηματιστήριο τις τελευταίες μέρες με την έκθεση ενός άγνωστου μικρού διαχειριστή κεφαλαίων να στέλνει τις μισές ελληνικές πολυεθνικές στο -30% θα λάβουν πολύ μεγαλύτερη έκταση αν στο στόχαστρο βρεθεί για άλλη μια φορά τα τελευταία δέκα χρόνια η Ελλάδα.
Τα προειδοποιητικά σημάδια για το τι κυοφορείται στην ελληνική και διεθνή οικονομία είναι ήδη ορατά.
Του Κώστα Στούπα
capital.gr