Γράφουμε συχνά τους τελευταίους μήνες πως η περίοδος που διανύουν η διεθνής οικονομία και οι διεθνείς αγορές θυμίζει την περίοδο του 2005-07 πριν το κραχ του 2008.
Το ίδιο ισχύει και για την Ελλάδα που μοιάζει με τρύπια βάρκα που ανεβαίνει από την πλημμυρίδα της διεθνούς ρευστότητας και νομίζει πως πήραν μπρος οι μηχανές.
Στην πραγματικότητα η κατάσταση σήμερα είναι πολύ χειρότερη από εκείνη λίγο πριν το 2008. Τούτο συμβαίνει για οικονομικούς και πολιτικούς λόγους.
Οι οικονομικοί λόγοι…
Οι διεθνείς αγορές βρίσκονται στον ένατο χρόνο ανόδου με την διεθνή οικονομία να βρίσκεται στην καλύτερή της φάση. Η οικονομία των ΗΠΑ μετά από πολλά χρόνια βρίσκεται σε φάση πλήρους απασχόλησης, με τα αντισυμβατικά μέσα (ποσοτική χαλάρωση) να έχουν τερματιστεί και τα επιτόκια να ανεβαίνουν…
Η θέσπιση των φορολογικών μειώσεων της προεδρίας Τραμπ έρχεται στην κορυφή του οικονομικού κύκλου, κάτι που θα μπορούσε να παρατείνει τη διάρκεια αυτής της φάσης.
Οι φορολογικές μειώσεις συνδυάζονται όμως με ένα τεράστιο πακέτο χρηματοδότησης έργων υποδομής στη φάση της εξάντλησης ενός οικονομικού και χρηματιστηριακού κύκλου. Τούτο εγκυμονεί κινδύνους…
Συμβαίνει να έχουμε φάση ωρίμανσης του οικονομικού κύκλου με πλήρη απασχόληση, η οποία φάση άρχισε να εμφανίζει σημάδια πληθωριστικών πιέσεων στους μισθούς. Φυσιολογικό υπό άλλες προϋποθέσεις, επικίνδυνο στην παρούσα.
Στα παραπάνω δεδομένα πρέπει να προσθέσει κάποιος και τα μέτρα προστατευτισμού της αμερικάνικης οικονομίας που έχει αρχίσει να εφαρμόζει η προεδρία Τραμπ, ανάλογα με αυτά που έχει στο πρόγραμμά της η Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία. Τα μέτρα προστατευτισμού είναι θέμα χρόνου να προκαλέσουν τα σχετικά αντίμετρα από την Ε.Ε. και την Κίνα.
Τα τελευταία 20-30 χρόνια η αμερικάνικη και λοιπές δυτικές οικονομίες παρά την επιθετική νομισματική επέκταση και αύξηση του χρέους δεν δημιούργησαν καθόλου πληθωριστικές πιέσεις.
Τούτο κατά το μεγαλύτερο μέρος οφείλεται στο ελεύθερο εμπόριο και την παγκοσμιοποίηση.
Οι αθρόες εισαγωγές από τις αναπτυσσόμενες οικονομίες στη Δύση κρατούσαν τις τιμές χαμηλά. Οι ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις που χρηματοδοτούνταν από τη χαλαρή νομισματική πολιτική και το “πάρτι” στις χρηματαγορές συμπίεζαν επίσης το κόστος και τις τιμές.
Οι αθρόες αγορές αμερικανικών ομολόγων από την Κίνα συνεισέφεραν να κρατηθούν τα επιτόκια χαμηλά.
Τα μέτρα προστατευτισμού που ξεκινούν να εφαρμόζονται αναμένεται σε πρώτη φάση να αυξήσουν την πλήρη απασχόληση σε παραγωγικούς τομείς της Δύσης αλλά παράλληλα θα αυξήσουν τις τιμές των προϊόντων και το κόστος ζωής.
Αναμένεται η αφύπνιση του πληθωρισμού… Η αφύπνιση του πληθωρισμού θα επιχειρηθεί να συγκρατηθεί με άνοδο των επιτοκίων, γεγονός που θα αυξήσει το κόστος εξυπηρέτησης του παγκόσμιου χρέους που είναι σε δυσθεώρητα επίπεδα, πάνω από το 300% του παγκόσμιου ΑΕΠ.
Τα υψηλά επιτόκια θα μειώσουν την κερδοφορία των επιχειρήσεων καθώς θα αυξήσουν το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους τους. Με την άνοδο του κόστους εξυπηρέτησης του χρέους πολλές επιχειρήσεις και χώρες που κινούνταν οριακά θα ακολουθήσουν την περιπέτεια της Ελλάδας μετά το 2010.
Μέτρα προστατευτισμού σημαίνει εμπορικοί φραγμοί οι οποίοι μόλις ξεκινήσουν είναι εύκολο να εξελιχθούν σε νομισματικούς ανταγωνισμούς.
Οι οικονομολόγοι της Goldman Sacks σε μια πρόσφατη έκθεση συμφωνούσαν πως η δημοσιονομική επέκταση των ΗΠΑ με πολιτική εκτίναξης των ελλειμμάτων μπορεί να προσθέσει στην ανάπτυξη ένα 0,7% το 2018 και ένα 0,6% το 2019.
Από την άλλη πλευρά όμως η αστάθεια που μπορεί να επαναφέρουν οι προσδοκίες για πληθωριστικές πιέσεις μπορεί να ανατρέψουν νωρίτερα το όλο σκηνικό.
Οι πολιτικοί λόγοι…
Το 2008 οι ΗΠΑ ήταν προσηλωμένες στην παγκοσμιοποίηση και τη διατήρηση της ηγεσίας στις τεχνολογικές εξελίξεις. Στην Ευρώπη όλοι απολάμβαναν την ευημερία υπό την ομπρέλα του Ευρώ και τα άκρα του πολιτικού φάσματος παρέμεναν στο περιθώριο.
Το 2018 το Η.Β. έχει αποχωρίσει από την Ε.Ε., Ουγγαρία, Πολωνία, Τσεχία έχουν κυβερνήσεις που ρέπουν στον αυταρχισμό δεν σέβονται το κράτος δικαίου και χλευάζουν την Ένωση. Τα ευρωσκεπτικιστικά κόμματα παντού κερδίζουν έδαφος και στη Γερμανία η σταθερότητα του πολιτικού συστήματος δεν θεωρείται δεδομένη παρά την κυβέρνηση μεγάλου συνασπισμού που ετοιμάζεται.
Η Τουρκία μοιάζει όλο και περισσότερο με δικτατορία και έχει απομακρυνθεί από το ΝΑΤΟ. Η ολιγαρχική Ρωσία του Πούτιν επεμβαίνει στη Μέση Ανατολή στρατιωτικά και έχει κηρύξει πόλεμο προπαγάνδας μέσω του διαδικτύου στις δυτικές ελεύθερες κοινωνίες.
Στις ΗΠΑ έχει προκύψει μια κυβέρνηση της οποίας το πρόγραμμα μοιάζει περισσότερο με αυτό της Λεπέν και η οποία βρίσκεται σε συνεχείς τριβές με τη δικαιοσύνη και άλλα θεσμικά αντίβαρα του δημοκρατικού πολιτεύματος.
Το 2018 μια επανάληψη μιας κρίσης σαν εκείνη του 2008 ή του 2000 θα λάβει χώρα σε ένα εύφλεκτο πολιτικό και γεωπολιτικό περιβάλλον.
Ο συνδυασμός…
Αν συνδυάσει κάποιος τα οικονομικά και πολιτικά δεδομένα μπορεί εύκολα να συμπεράνει πως η κατάσταση μοιάζει ιδιαίτερα εκρηκτική. Η επόμενη οικονομική κρίση έχει πιθανότητες να είναι ισχυρότερη από τις προηγούμενες και περισσότερο πολύπλοκη.
Οι πολιτικές και κοινωνικές εντάσεις μάλλον θα πολλαπλασιαστούν υπό το βάρος των πιθανών αρνητικών οικονομικών εξελίξεων.
Όπως γράφουμε και επιχειρηματολογούμε συχνά στη στήλη, η όποια βελτίωση της ελληνικής οικονομίας τα τελευταία χρόνια είναι επιδερμική και συγκυριακή η οποία οφείλεται όχι στις μεταρρυθμίσεις αλλά στη διεθνή “φούσκα”.
Το σκάσιμο αυτής της “φούσκας” όπως είναι φυσικό θα έχει καταλυτικές συνέπειες στο ήδη καταπονημένο οικοδόμημα της ελληνικής οικονομίας.
Για την ακρίβεια στο επόμενο κραχ δεν θα χρειαστούμε απλά μια ομπρέλα προστασίας όπως το 2010 και μετά, αλλά βάρκα για να μην βυθιστούμε…
2) Χρυσός, ομόλογα και μετοχές…
Οικονομική κρίση, κρίση χρέους, γεωπολιτική ένταση και πληθωριστικές πιέσεις κάνουν τις μετοχές νευρικές, τσακίζουν τα ομόλογα και ευνοούν το χρυσό.
Αν στη φάση μας βίαιης διόρθωσης των μετοχών λόγω της μόχλευσης των χαρτοφυλακίων δημιουργούνται πιέσεις και στα αξιόγραφα που έχουν σαν αναφορά τον χρυσό ο τελευταίος ανακάμπτει πριν το τέλος της πτώσης των μετοχών.
Επίσης ενώ με βάση τη λογική φαίνεται παράδοξο όταν ανεβαίνουν τα επιτόκια των ομολόγων να ανεβαίνει και ο χρυσός που δεν μοιράζει μέρισμα, αυτό συμβαίνει.
Αν κοιτάξετε το διάγραμμα η τιμή της ανόδου του χρυσού συμβαδίζει με την άνοδο των επιτοκίων τις περισσότερες φορές.
3) Επενδύσεις σε χρυσό…
Γεια σας κύριε Στούπα.
Τα σέβη μου σε έναν άνθρωπο που ενημερώνει και περνάει τις γνώσεις του στους αναγνώστες του χωρίς φειδώ. Θα ήθελα αν σας είναι εύκολο λόγω των ελλιπών γνώσεών μου σχετικά, αν μπορείτε να μου πείτε τι κάνει ένας που θέλει να επενδύσει κάποιο πόσο σε χρυσό.
Και όταν έρθει, τι γίνεται θα στο δώσουν στα χέρια; μπορείς να τον αφήσεις στην τράπεζα; Ευχαριστώ πολύ για την υπομονή σας.
Απάντηση: Σε χρυσό μπορεί να επενδύσει κάποιος σε φυσική μορφή (νομίσματα, μπάρες) σε μετοχές ορυχείων, σε συμβόλαια στα χρηματιστήρια εμπορευμάτων και σε ETF’s που είναι κάτι σαν διαπραγματεύσιμα Αμοιβαία Κεφάλαια.
Σε φυσική μορφή…
Λίρες ή μπάρες μπορεί να αγοράσει κάποιος από την Τράπεζα της Ελλάδος η κάποια εμπορική Τράπεζα (Έχω δει διαφημίσεις κάποιας αλλά δεν την αναφέρω για ευνόητους λόγους…)
Τις λίρες ή μπάρες μπορεί να τις φυλάξει κάποιος σε τραπεζική θυρίδα ή βαθιά στον κήπο του. Πιο ασφαλής είναι η θυρίδα αρκεί να μην προκύψει κάποια κυβέρνηση που θα αρχίσει να ανοίγει τις θυρίδες. Στο σπίτι εντοπίζεται εύκολα.
Ένα άλλο μειονέκτημα είναι η τεράστια διαφορά μεταξύ τιμής αγοράς και πώλησης που ακολουθεί η ΤτΕ προκειμένου να αποτρέπει τον κόσμο να χρησιμοποιεί τα χρυσά νομίσματα σαν υποκατάστατα των άλλων στα οποία έχει το μονοπώλιο.
Μετοχές, συμβόλαια και ETF’s με αναφορά χρυσό ή ορυχεία μπορεί κάποιος να αγοράσει σε ξένα χρηματιστήρια μέσω κάποιας χρηματιστηριακής αρκεί να μπορεί να ξεπεράσει το εμπόδιο των capital controls.
Στο Κεφάλαιο του Σαββάτου είχαν ένα άρθρο για ETF’S που επενδύουν σε μετοχές ορυχείων χρυσού.
Οι μετοχές χρυσού συνήθως γράφουν πολλαπλάσια άνοδο σε σχέση με την τιμή του χρυσού γιατί εκτοξεύεται το περιθώριο κέρδους τους που υπολογίζεται αν από την τιμή χρυσού ανά ουγκιά αφαιρέσουμε το κόστος εξόρυξης ανά ουγκιά.
Επειδή ο μέσος επενδυτής δεν μπορεί να αξιολογήσει τον κίνδυνο μιας εταιρείας με ορυχεία καλύτερη επιλογή είναι τα ETF’s που είναι επενδεδυμένα σε δεκάδες μετοχές…
Κ.Στούπας
capital.gr