Αναδημοσίευση από: capital.gr
Του Κώστα Στούπα
“Η Κυβέρνησις είναι αποφασισμένη να πατάξη πάσαν αναρχικήν εκδήλωσιν, η οποία υπό το πρόσχημα του πατριωτισμού αποβλέπει ευθέως εις αντεθνικούς σκοπούς”
Κωνσταντίνος Καραμανλής (πρωθυπουργός) 9/5/1956( Κυπριακά)
Το πλήθος που γεμίζει αυθόρμητα τις πλατείες αποτελεί ενδεχομένως μια νέα παράμετρο η οποία μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στις εγχώριες πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις προσεχώς…
Όπως και το πλήθος των συγκεντρώσεων των “αγανακτισμένων” το 2010 πρόκειται κατά βάση για αυθόρμητες συναθροίσεις, εκτός αν πιστεύει κανείς πως κάποια πολιτιστικά και τοπικά σωματεία και σύλλογοι αποτελούν το μανδύα κάποιου ευρύτερου συνωμοτικού μηχανισμού.
Αυτήν τη φορά αφορμή είναι το “Μακεδονικό” ενώ το 2010 αφορμή ήταν το μνημόνιο. Σε αμφότερες τις περιπτώσεις τα 2/3 της κοινής γνώμης βρέθηκαν σε διάσταση με την ηγεσία του τόπου.
Οι συγκεντρώσεις των αγανακτισμένων στην Πλατεία Συντάγματος το 2010 ήταν η αφετηρία για την είσοδο της Χρυσής Αυγής στη Βουλή και την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία. Αμφότερα τα άκρα “καβάλησαν” το κύμα της οργής και επωφελήθηκαν. Στη συνέχεια αμφότερα τα άκρα απογοήτευσαν όσους τα ακολούθησαν όταν προσέκρουσαν στο στρατηγικό αδιέξοδο των επιλογών τους, οι οποίες στηρίζονταν κυρίως στην εκμετάλλευση της θυμικής αντίδρασης του πλήθους…
Σ’ αυτήν τη γωνιά της βαλκανικής υπάρχει πάντα μια διάσταση μεταξύ της “δυτικόστροφης” ελίτ πίσω από την οποία στοιχίζεται το 1/3 της κοινωνίας και των υπόλοιπων 2/3.
Τα υπόλοιπα 2/3 αφορούν ένα “ανατολικόστροφο” και ένα ενδιάμεσο αδιάφορο 1/3, το οποίο αμφιταλαντεύεται ανάλογα με τα διλήμματα και τα κίνητρα.
Π.χ. την περίοδο των επιδοτήσεων και της ευημερίας με δανεικά ακολουθούσε αναφανδόν το ευρωπαϊκό μέλλον… Μετά όταν ήρθε η ώρα αποπληρωμής των δανεικών αποστασιοποιήθηκε και έτεινε ευήκοα ώτα σε υποσχέσεις για δανεικά από αλλού… χωρίς μνημόνια.
Αυτή η κατάσταση δεν είναι τωρινή αλλά έχει βαθύτατες ρίζες. Ήδη, ήταν υπαρκτή από την εποχή των Παλαιολόγων, του Νικηφόρου Γρηγορά, του Βαρλαάμ Καλαβρού και του Γρηγορίου Παλαμά… Οι πρώτοι επεδίωκαν την με κάθε τρόπο ένωση των εκκλησιών προκειμένου με τη στήριξη της Δύσης να αποκρούσουν τους Οθωμανούς… Οι άλλοι στο τέλος προτιμούσαν το τούρκικο σαρίκι από την παπική τιάρα…
Εξελίξεις
Η Ελλάδα έχει παράδοση οι μεγάλες κινητοποιήσεις να κυοφορούν πολιτικές εξελίξεις.
Αυθόρμητες συγκεντρώσεις ακολούθησαν τα Ιουλιανά το 1965 τα οποία οδήγησαν σε μια περίοδο πολιτικής αστάθειας της μεταπολεμικής σταθερότητας με κατάληξη τη δικτατορία του 1967.
Πριν τα Ιουλιανά του 1965 είχαν προηγηθεί στα μέσα της δεκαετίας του ‘50 οι μεγάλες κινητοποιήσεις για την Κύπρο. Μάλλον με αφορμή τα Κυπριακά το πλήθος βρήκε ευκαιρία να εκφράσει τις διαθέσεις του απέναντι στο αυταρχικό κράτος της δεξιάς. Τα “Κυπριακά” δρομολόγησαν την άνοδο της Ένωσης Κέντρου στην εξουσία.
Μετά το ‘80 στην εξουσία κυρίως βρίσκεται η αριστερά είτε ως αυθεντικό ΠΑΣΟΚ είτε ως “μετάστασή” του (η παράταξη που ηττήθηκε στον εμφύλιο). Ακόμη και όταν κυβέρνηση ήταν η ΝΔ το βασικό μοτίβο της διακυβέρνησης και της οικονομικής πολιτικής παρέμεινε ίδιο.
Το μέγεθος του συλλαλητηρίου της Θεσσαλονίκης πριν λίγες μέρες κατέδειξε πως υπάρχουν “βουβές” διεργασίες στην κοινωνία που αναζητούν αφορμή να εκφραστούν.
Η κυοφορία ενός νέου συντηρητισμού είναι εμφανής σε όλη την Ευρώπη ενώ στις ΗΠΑ αυτήν ακριβώς τη μετατόπιση εκφράζει η εκλογή Τραμπ. Οι πιέσεις που δέχονται οι δυτικές κοινωνίες από τη μετανάστευση, από την παγκοσμιοποίηση και την απογείωση της τεχνολογίας διεγείρουν συντηρητικά αντανακλαστικά.
Η συντηρητική αριστερά αποστρέφει το βλέμμα της από τις επαναστατικές εξελίξεις που έχει πυροδοτήσει τις τελευταίες δεκαετίες η ανοιχτή οικονομία και επιμένει να κοιτάζει με νοσταλγία το παρελθόν της οικοδόμησης του σοσιαλισμού σαν να μην έχει παρεμβληθεί η κατάρρευση.
Πίσω με νοσταλγία κοιτάζει και η συντηρητική δεξιά στην εποχή που η πίστη στη θρησκεία, την οικογένεια και το έθνος ήταν αρκετά για να ταυτοποιήσουν την υπόσταση του ανθρώπου στο τότε γνωσιακό σύμπαν.
Τα συλλαλητήρια για το “Μακεδονικό” αποτελούν την προσθήκη άλλης μιας δυναμικής παραμέτρου στο οικονομικό αδιέξοδο που βιώνει η χώρα και την αδυναμία του πολιτικού συστήματος να απεγκλωβιστεί και να κοιτάξει πως θα εξασφαλίσει στη χώρα και τους Έλληνες μια καλύτερη θέση στον παγκόσμιο καταμερισμό πολιτικής και οικονομικής ισχύος.
Προσεχώς θα δούμε την πολιτική αποκρυστάλλωση αυτής της δυναμικής.
Τα συλλαλητήρια μοιάζουν με συλλυπητήρια τηλεγραφήματα πρωτίστως στην κυβέρνηση αλλά και το πολιτικό σκηνικό της μεταπολίτευσης συνολικότερα.