Ο Κόλιν Πάουελ στρατηγός στον πρώτο πόλεμο του Ιράκ και Υπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησης Τζώρτζ Μπους του δευτέρου, είχε στο γραφείο του μια πινακίδα με μια φράση του Θουκυδίδη “Η μεγαλύτερη επίδειξη ισχύος είναι η αυτοσυγκράτηση”.
Αν ισχύει αυτό, τότε τα τελευταία δείγματα των ΗΠΑ συνιστούν κατά συρροήν επιδείξεις αδυναμίας…
Στο μήνυμα για το νέο χρόνο πριν λίγες μέρες ο δικτάτορας της Βόρειας Κορέας συμπεριέλαβε την προειδοποίηση πως “το κουμπί των πυρηνικών όπλων βρίσκεται πάνω στο γραφείο του συνέχεια”.
Ο Κίμ είναι μια ιδιάζουσα περίπτωση στυγνού κληρονομικού δικτάτορα που ένα ελάχιστο να ισχύει από αυτά που ακούγονται πως συμβαίνουν στη χώρα, θα πρέπει να τιμωρηθεί πολύ σκληρά και η ιστορία να του επιφυλάξει θέση δίπλα σε άλλες αποτρόπαιες περιπτώσεις δικτατόρων όπως ο Αμιν Νταντά, ο Καντάφι ή ο Καλιγούλας που εκτός των βασανιστηρίων, σε μια φαεινή επίδειξη της ύβρεως που καταλαμβάνει τους ισχυρούς ανθρώπους, διόρισε το άλογό του ως μέλος της Συγκλήτου.
Η κατάσταση στην οποία βρίσκεται η ανθρωπότητα λαμβάνει ακόμη τραγικότερα χαρακτηριστικά αν λάβει υπόψη κάποιος την απάντηση του Αμερικάνου προέδρου στον Κιμ.
Ο Αμερικάνος πρόεδρος λοιπόν, Ντόναλντ Τράμπ, δεν έχασε την ευκαιρία να απαντήσει μέσω κοινωνικών δικτύων: “Κάποιος στο εξασθενημένο καθεστώς του που πεθαίνει της πείνας να τον ενημερώσει παρακαλώ ότι έχω κι εγώ Πυρηνικό Κουμπί, που όμως είναι πολύ μεγαλύτερο και πολύ δυνατότερο από το δικό του, και το δικό μου Κουμπί λειτουργεί!”…
Το σύνηθες τις τελευταίες δεκαετίες που οι ΗΠΑ παίζουν το ρόλο του χωροφύλακα του κόσμου ή έστω του μισού κόσμου πριν το 1990, σε περιπτώσεις διεθνών ταραξιών που απειλούσαν το διεθνές στάτους ήταν οι συγκρατημένες δηλώσεις και η προετοιμασία ιδιαίτερα ισχυρών στρατιωτικών, πολιτικών και οικονομικών πληγμάτων τα οποία ακολουθούσαν μετά από προετοιμασία αρκετών μηνών.
Για να μην έχουμε καμιά αμφιβολία πως κάτι έχει αλλάξει στον τρόπο που διαχειρίζεται η ισχυρότερη δύναμη του πλανήτη τις υποθέσεις της παγκόσμιας γεωπολιτικής ισορροπίας, ιδού και άλλη μια ανάρτηση του προέδρου.
Λίγες ώρες νωρίτερα ο πρόεδρος των ΗΠΑ είχε γράψει πάλι στο Τwitter: “Οι ΗΠΑ βλακωδώς έδωσαν 33 δισεκατομμύρια δολάρια βοήθεια στο Πακιστάν τα τελευταία 15 χρόνια και εκείνοι δεν μας έδωσαν τίποτα σε αντάλλαγμα παρά μόνο ψέματα και απάτη, θεωρώντας ότι οι ηγέτες μας είναι ηλίθιοι”.
Οι Πακιστανοί “παρέχουν καταφύγιο στους τρομοκράτες που καταδιώκουμε στο Αφγανιστάν, χωρίς ιδιαίτερη βοήθεια. Φτάνει πια”…
Είναι προφανές πως αμφότερες οι δηλώσεις εκφράζουν επιεικώς εκτός της πολιτικής και κάποιου είδους συναισθηματικής ανωριμότητας. Πάντως οι δημόσιες απειλές δεν προδίδουν την αυτοπεποίθηση που οφείλει να επιδεικνύει μια υπερδύναμη σαν τις ΗΠΑ.
Οι ΗΠΑ διαθέτουν μακράν το μεγαλύτερο αμυντικό προϋπολογισμό του πλανήτη με 600 δισ. δολάρια ετησίως όταν ο δεύτερος, η Κίνα, δαπανά το ένα τρίτο. Διαθέτουν 12 αεροπλανοφόρα που είναι διπλάσια απ’ όσα διαθέτουν όλοι οι άλλοι μαζί.
Τα πανεπιστήμια των ΗΠΑ είναι στην κορυφή της παγκόσμιας κατάταξης, ενώ η οικονομία τους παρουσιάζει με μεγάλη διαφορά τη μεγαλύτερη παραγωγή καινοτομιών αλλά και τον ταχύτερο χρόνο από τη σύλληψη μιας ιδέας στην μετατροπή σε προϊόν σε μαζική παραγωγή.
Πρόσφατα, η κακή διαχείριση από μέρους των ΗΠΑ της κατάστασης στη Μέση Ανατολή έχει δώσει την ευκαιρία μετά από δεκαετίες υποχώρησης να επανεμφανιστεί στην περιοχή μια συμμαχία με την Τουρκία) που είναι στρατηγικός σύμμαχος των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ) και το Ιράν.
Οι ΗΠΑ απέτυχαν να απομακρύνουν από την εξουσία τον ισόβιο κληρονομικό δικτάτορα της Συρίας που έχει τη στήριξη της Μόσχας.
Η Ρωσία κάθε φορά που παρουσιάζονταν απότομη και μεγάλη πτώση των τιμών των υδρογονανθράκων χρεοκοπούσε καθώς διαθέτει μια χαμηλής ανταγωνιστικότητας και υψηλής διαφοράς διαπλεκόμενων συμφερόντων οικονομία.
Κατά την τελευταία πτώση της τιμής του πετρελαίου μετά το 2015 από τα 100 στα 40 δολάρια το βαρέλι παρά τους ισχυρούς κραδασμούς δείχνει πως άντεξε και την ξεπέρασε.
Στις επικείμενες εκλογές ο πρόεδρος Πούτιν θα είναι ο μόνος σοβαρός διεκδικητής καθώς έχει φροντίσει να εξαφανιστούν οι πιθανοί συνδιεκδικητές.
Όλες οι ενδείξεις και οι πληροφορίες συγκλίνουν πως η Ρωσία στηρίζει ένα ισχυρό δίκτυο προπαγάνδας και πολιτικής δράσης ακροδεξιών κυρίως αποχρώσεων στη Δύση. Μεταξύ των βασικών στόχων αυτού του δικτύου είναι η διάλυση της Ε.Ε. έτσι ώστε κάθε χώρα από μόνη της να μην μπορεί να επιβάλει πολιτικούς και οικονομικούς όρους στη Ρωσία.
Υπάρχουν ενδείξεις πως έγινε προσπάθεια επιρροής του αποτελέσματος στις τελευταίες αμερικάνικες εκλογές. Υπάρχουν καταγγελίες οι οποίες διερευνώνται πως άνθρωποι του επιτελείου του Αμερικάνου προέδρου εμπλέκονται στη ρώσικη ανάμειξη στην προσπάθεια επιρροής του εκλογικού αποτελέσματος.
Τα παραπάνω συνιστούν αποσπάσματα μιας εικόνας η οποία εμφανίζει έναν κόσμο σε αναταραχή. Στις ΗΠΑ οι τελευταίες έρευνες κοινής γνώμης δείχνουν εμφανή ενίσχυση των άκρων του πολιτικού φάσματος. Η νίκη Τραμπ και η παραλίγο νίκη του Σάντερς στις προκριματικές για την ανάδειξη υποψηφίου των δημοκρατικών είναι χαρακτηριστικά δείγματα αυτών των ανατροπών.
Στο Ιράν τις τελευταίες ημέρες λαμβάνουν χώρα αιματηρές διαδηλώσεις. Το ίδιο συνέβη το χρόνο που πέρασε στη Βενεζουέλα όπου ο Μαδούρο προσπαθεί να καταργήσει τις εκλογές.
Στην Ευρώπη οι ακροδεξιοί και οι ευρωσκεπτικιστές κερδίζουν συνεχώς έδαφος. Η Αραβική Άνοιξη πριν λίγα χρόνια προκλήθηκε από την απότομη αύξηση των τιμών των τροφίμων, κράτησε χρόνια και προκάλεσε ανατροπές και εμφύλιους στη Λιβύη και τη Συρία.
Όλα αυτά αποτελούν ενδείξεις πως εισερχόμαστε σε μια εύφλεκτη περίοδο αναταραχών. Δεν σημαίνει πως αναγκαστικά αυτές οι αναταράξεις οδηγούν σε ευρείες αναμετρήσεις όπως ο πρώτος και ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος. Η κουβανική κρίση και ο πόλεμος του Βιετνάμ κατά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου δεν οδήγησαν σε γενικευμένες αναμετρήσεις.
Κανείς όμως δεν είναι σε θέση να γνωρίζει τα μελλούμενα…
Ασθενείς ηγέτες και εξουσία….
Ο Ντέιβιντ Όουεν, επιφανής Άγγλος πολιτικός, είχε διατελέσει υπουργός Εξωτερικών της Μεγάλης Βρετανίας και παράλληλα ιατρός νευρολόγος. Στο βιβλίο του “Ασθενείς ηγέτες στην εξουσία. Πόσο οι αρρώστιες επηρέασαν τους πολιτικούς τα τελευταία 100 χρόνια”, περιγράφει την επίδραση ψυχικών και σωματικών ασθενειών στους ηγέτες του προηγούμενου αιώνα.
“Σύνδρομο της Ύβρεως”
Ο Όουεν υποστηρίζει ότι κατά τη διάρκεια του πολέμου της Βοσνίας, ο Μπλερ εμφάνισε αυτό που αποκαλεί “Σύνδρομο της Ύβρεως” (Hubris Syndrome), που έκτοτε συνεχίστηκε ως την αποχώρησή του από την κυβέρνηση. Ο Όουεν, με σαφείς αναφορές στην ελληνική αρχαιότητα, χρησιμοποιεί τον όρο “Σύνδρομο της Ύβρεως”, περιγράφοντας συμπεριφορές που απορρέουν από τη “μέθη της εξουσίας”. Ισχυρίζεται ότι μερικοί ηγέτες εμφανίζουν μεγάλη οίηση, γίνονται αλαζονικοί, αυθάδεις και περιφρονητικοί θεωρώντας τους εαυτούς τους υπεράνω ανθρωπίνων ορίων και θείων κανόνων.
Συμπτώματα του “Συνδρόμου της Ύβρεως” δεν γνωρίζουμε να επηρέασαν τους σύγχρονους Έλληνες πολιτικούς, με εξαίρεση ίσως τον δικτάτορα Παπαδόπουλο που εμφάνιζε αυτάρεσκη και αλαζονική συμπεριφορά με μεσσιανικά στοιχεία.
Ηγέτες με εξουσία και… ασθένειες
2) Τα αγοραία…
Την περασμένη Τρίτη αναδημοσίευσα το άρθρο από το Κεφάλαιο των Χριστουγέννων του 2009 που έλεγε πως ενώ η προηγούμενη δεκαετία 2000-2010 ήταν κακή για τις διεθνείς αγορές η επόμενη (η τρέχουσα) θα είναι καλή.
Υπό το ίδιο πρίσμα η επόμενη (αν και έχουμε ακόμη ένα χρόνο μπροστά μας) έχει όλα τα χαρακτηριστικά να είναι μια κακή δεκαετία για τις αγορές.
Στις αρχές της περασμένης δεκαετίας μετά το κραχ του 2000 από τη στήλη Καγκελάριος στην Ημερησία, όταν ο χρυσός ήταν ακόμη στα 300 δολάρια η ουγκιά, είχαμε επισημάνει την πιθανότητα μακροπρόθεσμης αντιστροφής των ρόλων χρηματιστηριακών αγορών και χρυσού.
Όντως, στη δεκαετία που ακολούθησε ο χρυσός εκτοξεύθηκε και απέδωσε καλύτερα από τις χρηματιστηριακές αγορές. Τα τελευταία λίγα χρόνια οι χρηματιστηριακές αγορές έχουν ξαναπάρει κεφάλι στις αποδόσεις.
Φαίνεται πως πλησιάζει η ώρα να αντιστραφούν πάλι οι ρόλοι και ο χρυσός να ολοκληρώσει το μακροπρόθεσμο κύκλο που ξεκίνησε το 2000.
Το 1965 η τιμή μιας ουγκιάς χρυσού αντιστοιχούσε με 26 φορές την τιμή του Dow Jones. To 1980 η αναλογία αυτή έπεσε στο 1,5. Πριν συμβεί αυτό όμως το ‘74 είχε πέσει στο 3,5 και το ‘76 είχε ανέβει στο 8,5.
Από το 1,5 που ήταν το ‘80 η αναλογία το 2000 είχε φτάσει στο 40. Το 2011 είχε πέσει στο 11 και σήμερα έχει ανέβει περί το 18.
Συνήθως με βάση το ιστορικό διάγραμμα αυτοί οι μακροπρόθεσμοι κύκλοι κλείνουν με την αναλογία κάτω από 3. Τούτο με την τιμή του χρυσού στα 1.300 δολάρια μπορεί να συμβεί είτε με την πτώση του D.J. από τις 25.000 περί τις 4.000 μονάδες, είτε με την άνοδο της τιμής του χρυσού περί τις 8.000 δολάρια η ουγκιά.
Το πλέον πιθανό όμως, αν συμβεί, είναι να συμβεί με κάποιον ενδιάμεσο τρόπο.
Αυτός ενδεχομένως να είναι ο τελευταίος κύκλος συσχέτισης των κύκλων χρυσού και χρηματιστηρίων. Καθώς η βελτίωση της διαστημικής τεχνολογίας και της τεχνητής νοημοσύνης κάνει άλματα, η εποχή της εξόρυξης χρυσού σε άλλους πλανήτες είναι κοντά.
Η αναλογία αυτή είχε νόημα με τα αποθέματα χρυσού και επιχειρηματικού πλούτου που υπάρχουν στη Γη. Στην περίπτωση αυτή συστήματα αποθήκευσης αξίας για μελλοντική χρήση όπως το Bitcoin το οποίο θα κυκλοφορήσει μόνο 21 εκατ. μονάδες μοιάζουν περισσότερο προβλέψιμα…
Κ.Στούπας
capital.gr